شهر؛آرزو میرزاخانی- آمارها نشان می دهد که کمتر از نیمی از جمعیت کشور را زنان تشکیل می دهند. بخشی از این جمعیت در سال های گذشته توانسته نقش خوبی در مشاغل حساس اجتماعی بعهده بگیرد. کما اینکه در طول 9 دوره برگزاری انتخابات مجلس شورای اسلامی بیشترین کاندیداتوری را زنان در دوره اخیر داشته اند. به طوری که بر اساس اعلام وزارت کشور، کاندیداتوری زنان در دوره دهم نسبت به دوره قبل (نهم)، برای حضور در انتخابات از هشت درصد به ۱۱ درصد افزایش‌ یافت که نمایانگر رشد سه‌ درصدی کاندیداتوری زنان در انتخابات مجلس شورای اسلامی است. همچنین در دولت یازدهم نیز چندین معاون رئیس جمهوری زن هستند. زنانی که می توانند گره ای از مشکلات دیگر همنوعان خود بگشایند.

اما این در حالی است که هنوز زنان در کشور ما با مشکلات بسیاری مواجه هستند. از قوانین مربوط به کار گرفته تا بیمه زنان خانه دار یا حتی سند امنیت آنان که قرار بود مدت ها پیش از سوی دولت به مجلس ارائه شود یا قوانین مربوط به مرخصی زایمان همچنان سرنوشتی نامعلوم دارند. گویی همین موضوع سبب شده تا امروز برخی زنان به این باور برسند که زنان حاضر در مشاغل کلیدی کشور هم خواسته یا ناخواسته دردی از آنان دوا نمی کنند.

«مریم» یکی از این زنان است. او خانه دار است و وضعیت کنونی زنان در کشور را خیلی مناسب نمی داند. او به  "شهر" می گوید: « من چندین سال در اداره ای فعالیت می کردم. اما وقتی که باردار شدم و درخواست مرخصی زایمان کردم عذرم را خواستند و حق و حقوقم را هم نداند. اکنون خانه دار هستم و هنوز نتوانسته ام کار دیگری پیدا کنم» . به باور او حضور زنان در مجلس یا حتی وجود معاونت زنان هم در سال های گذشته نتوانسته نسبت به احقاق حق زنان اثرگذار باشد. اما علت چیست؟

یافتن جایگاه اصلی زنان نیازمند تلاش آنان و باور مسئولان است

رئیس کمیته حقوق بشر مجلس هشتم معتقد است که زنان در طول سه دهه گذشته و پس از پیروزی انقلاب اسلامی پیشرفت های خوبی داشته و جایگاه بسیار بالایی در عرصه های اجتماعی و علمی به دست آورده اند. علت آن تفکر حضرت امام و رویکرد مقام معظم رهبری نسبت به مشارکت زنان در امور کشور و مدیریت های کلان است. « زهره الهیان» به "شهر" می گوید : « منتهی آنچه که اکنون با آن مواجه هستیم و شرایطی که در کشور وجود دارد قطعا ایده آل نیست و برای اینکه زنان جایگاه اصلی خود را بیابند  تلاش همه بانوان و باور مسئولان به توانمندی زنان را طلب می کند».

به گفته او با این وجود اکنون زنان در برخی زمینه های علمی و پژوهشی به مدارج بالایی دست یافته و هم به لحاظ کمی و هم کیفی رشد خوبی داشته اند. اما مشاهده می شود که در عرصه سیاست سرعت مطلوبی در روند رو به رشد خانم ها شاید وجود نداشته و بنابراین باید تلاش بیشتری در این خصوص صورت گیرد. از جمله این عرصه ها مجلس شورای اسلامی است که قاعدتا نیازمند حضور بیشتر بانوان توانمند در جایگاه نمایندگی است. این امر همچنین نیاز به حمایت احزاب و شخصیت های تاثیرگذار از زنان دارد تا خانم ها هم بتوانند در مجلس که حوزه قانون گذاری است ورود جدی تری داشته باشند.

نماینده مردم تهران در مجلس هشتم در پاسخ به اینکه چرا زنان حاضر در مجلس تاکنون نتوانسته اند آنطور که باید از حقوق دیگر زنان جامعه دفاع کنند، توضیح می دهد:« قطعا عملکرد زنان در این عرصه مطلوب نبوده است. اما این موضوع باید آسیب شناسی شود که چرا در مجلس شورای اسلامی حرکت جدی برای پیگیری حقوق بانوان و وضع قوانین موثر یا نظارت بر اجرای قوانین وجود نداشته یا مطلوب نبوده است. آنچه مسلم است این است که تعداد زنان شایسته و متعهد حاضر در مجلس باید افزایش یابد و حضور آنان در تمامی کمیسیون ها پررنگ شود تا حرکت های جدی تری در حوزه زنان صورت گیرد».

الهیان در ادامه با انتقاد از عملکرد معاونت زنان ریاست جمهوری، فعالیت این معاونت را شعارگونه ارزیابی می کند و می گوید: « معاونت امور زنان در دولت یازدهم نشان داده است که به جای پرداختن به نیازهای اصلی و چالش های جدی زنان کشور از جمله قوانین مربوط به بیمه زنان خانوار یا تدوین سند امنیت زنان و کودکان که به عهده دولت بوده و می بایست در برنامه پنجم تهیه می شده، اقدام جدی نشده است. در عوض به موضوعاتی همچون ورود زنان به ورزشگاه ها پرداخته و مسائل حاشیه ای را بیشتر مد نظر داشته است. این اقدامات به جای اینکه نیازهای واقعی زنان را برطرف کند بیشتر حساسیت ها را در جامعه بر می انگیزد و خود این مسئله در مجموع به ضرر زنان تمام می شود. بنابراین می توان گفت که از این بابت قدم موثری در حل مشکلات زنان برداشته نشده است» .

رئیس کمیته حقوق بشر مجلس هشتم تاکید می کند: « بنابراین به نظر می رسد که حضور موثر زنان در انتخابات دهم مجلس شورای اسلامی چه در جایگاه کاندیداتوری و چه رای دهنده، می تواند قدم مثبتی در جهت تثبیت جایگاه زنان در عرصه سیاست باشد».

قوانین ما رنگ و بوی مردانه دارد

یک جامعه شناس در امور زنان نیز سخنان این نماینده را تایید می کند. «افسر نادری» با بیان اینکه حضور زنان در جامعه کنونی ما و حقوقی که از آن برخوردار هستند مناسب نیست به "شهر" می گوید: « علت این موضوع به باورهای فرهنگی ما در جامعه بر می گردد. هنوز که هنوزاست  در جامعه ما بر روی کار مردان بیشتر از زنان حساب می کنند. تصور می کنند که کار زنان حاشیه و تفننی است. بر همین اساس تلاش زنان حتی در مجلس شورای اسلامی یا دیگر مشاغل حساس جامعه به جایی نمی رسد».

به باور او برای حل این مشکل در وهله نخست باید قوانین به درستی وضع و بر آنها نظارت شود. این کار هم جز با حضور بیشتر زنان در مجلس شورای اسلامی که مرجع تایید قوانین در کشور است عملی نخواهد شد. این در حالی است که اکنون اکثریت قریب به اتفاق اعضای مجلس شورای اسلامی را مردان تشکیل می دهند و بر همین اساس قوانین ما رنگ و بوی مردانه دارد. زنان چون در اقلیت هستند نمی توانند حرفشان را به کرسی بنشانند.

نادری اما وضعیت زنان را نسبت به دهه های گذشته در کشور بهتر می داند و تاکید می کند که باوجود رشد بالای عملکرد زنان در کشور هنوز علامت سوال هایی در این باره وجود دارد. آن هم مربوط به باورهایی می شود که مانع رشد زنان است. باورهایی مانند اینکه اگر زنی در بیرون از خانه شاغل باشد نمی تواند به وظایف خود در خانه به خوبی عمل کند یا یک زن در انجام کاری نمی تواند به اندازه یک مرد موفق باشد از این دست است. بنابراین باید اول این باورها تغییر کند تا زنان جایگاه پایین تری نسبت به مردان نداشته باشند.

این جامعه شناس همچنان بر افزایش تعداد زنان در مجلس شورای اسلامی تاکید و اذعان می کند: « از آنجا که هر تغییر سریعی را فقط می توان با استفاده از قانون در جامعه ایجاد کرد بنابراین مجلس شورای اسلامی مهم ترین جایی است که زنان می توانند با افزایش حضور در آن از حقوق دیگر زنان جامعه آن هم با استفاده از قانون دفاع کنند».