حضرت آیت الله خامنه ای : «اگر من امروز رهبر انقلاب نبودم حتماً رئیس فضای مجازی کشور می‌شدم»
اندیشه های راهبردی
تأکیدات مهم رهبری درباره مدیریت فضای مجازی چیست
اهمیت فضای مجازی و دغدغه‌های حاکم بر این فضا طی سال‌های اخیر در بیانات رهبر انقلاب بارها شنیده شده است و ایشان در اظهارات متعددی غفلت از آسیب‌های مرتبط با این فضا را گوشزد کرده‌اند و تعابیری راهبردی به کار گرفته‌اند.
 ٢٣:١١ - 1401/04/11 - نظرات : ٠متن کامل >>
موفقیتِ «نظام اجتماعی» وابسته به عدالت است
آمار بازدید
 بازدید این صفحه : 526104
 بازدید امروز : 4111
 کل بازدید : 4532960
 بازدیدکنندگان آنلاين : 6
 زمان بازدید : 0.3125
دستنوشته
چند نکته درباره عملیات طوفان الاقصی
از بامداد روز شنبه مبارزان فلسطینی اقدام به یک عملیات ترکیبی وسیع علیه رژیم اشغالگر صهیونیستی کردند. این عملیات که با عبور از چندین نقطه مرزی غزه شروع شد در تاریخ مبارزات ملت فلسطین بی نظیر است. طوفان الاقصی همانگونه که ذکر شد یک عملیات جنگی ترکیبی است که با هک و از کار انداختن سامانه های دفاعی اسرائیل از جمله گنبد آهنین از سوی مقاومت فلسطین عملا شرایط را برای عملیات های موشکی و پهپادی در عمق اراضی دشمن تسهیل کرد و به همین دلیل همه جغرافیای اشغال شده فلسطین در مقابل موج حملات موشکی و پهبادی فلسطینیان، بی دفاع شد.
 ٢٠:٠٦ - 1402/07/20 - نظرات : ٠متن کامل >>
این یک اراده الهی ست.
توئیت
حمله موشکی و پهبادی جبهه مقاومت به پایگاه آمریکا در عین الاسد عراق
حمله موشکی و پهبادی جبهه مقاومت به پایگاه آمریکا در عین الاسد عراق یعنی از این به بعد در صورت تداوم جنایت آمریکا علیه ملت مظلوم فلسطین هیچ یک از مواضع و پایگاههای آمریکا در منطقه امن نیست… ‎#نسل_کشی ‎#جنایت_جنگی ‎#طوفان_الأقصی
 ١٦:٠٠ - 1402/07/27 - نظرات : ٠متن کامل >>
لعنت خدا برقوم ظالم که به بیمارستان هم رحم نمیکند
اخبار > زنان و مناصب سیاسی


  چاپ        ارسال به دوست

انتخابات ریاست جمهوری؛

زنان و مناصب سیاسی

این روزها استفاده از ظرفیت زنان در لایه های حاکمیت هم توسط نامزدهای ریاست جمهوری مطرح می شود و هم جریان های دفاع از حقوق زنان، حضور زنان در نهادهای قدرت را جزء مطالبات خود از دولت آینده بر می شمارند و این امر را نمود مشارکت سیاسی زنان می دانند.

به گزارش مهرخانه،
در کشور ما بحث از مناصب سياسي زنان سابقه‌ اي نزديک به يک قرن دارد، همیشه موافقین و مخالفینی داشته است. عده ای از موافقین، حضور در عرصه ‌هاي مديريتي را براي بر هم زدن مناسبات جنسيتي لازم می دانند. از نگاه آنان زنان در طول تاريخ فرودست بوده‌ اند و حضور آنان در اين عرصه‌ ها، هم نشانگر رو به اصلاح بودن وضعيت زنان است و هم زمينه ‌اي براي آن. زنان بايد بتوانند با به دست گرفتن ماشين قدرت، از آن براي بازتوليد ارزش ‌ها به نفع خود و تحت فشار قراردادن دولت‌ ها بهره‌ برند. از اين رو مبارزات زيادي انجام داده ‌اند تا حکومت ‌‌ها را به تغيير رويه به نفع ورود زنان به عرصه‌ هاي قدرت و مديريت سياسي وادار کنند. از نگاه آنان فقط زنان، شايسته نمايندگي از منافع زنان هستند؛ اين نگاه بر اسناد بين ‌المللي نيز حاکم است.

دلیل دیگر این است که، عده ای به ويژه گروهي از زنان مسلمان پس از حضور در عرصه مديريت ‌هاي مياني و تجربه ناخوشايند «ديده‌ نشدن‌ ها» و نفوذ نداشتن کلمه و فقدان سازوکار تأثير‌گذاري بر تصميمات کلان، به اين نتيجه رسيده‌ اند که مديريت ‌هاي کلان کشور تا حدود زيادي، گرفتار نگاه‌ هاي مردانه است و مديران نمي ‌توانند مشکلات و نيازهاي جامعه زنان يا اهميت توجه به آن را به درستي درک کنند. از اين رو حضور زنان در مديريت‌ هاي کلان، زمينه ‌اي براي توجه هرچه بهتر به مشکلات اين قشر را فراهم خواهد کرد. تفاوت اين استدلال با دليل پيشين آن است که بر تضاد منافع زن و مرد و ضرورت دستيابي به قدرت زنانه تأکيد نمي‌ شود، بلکه تنها توجه به نيازها و مشکلات زنان اهميت دارد.

به همین منظور جهت بررسی ضرورت حضور زنان در لایه های حاکمیت، مهرخانه با زنانی که تجربه حضور در عرصه سیاست و قدرت را داشته اند، گفتگویی انجام داده و نظرات آنها را در این خصوص جویا شده است. دکتر زهرا شجاعی مسئول مرکز امور مشارکت زنان و مشاور رئيس جمهور در دوران اصلاحات، دکتر سهیلا جلودارزاده، نماینده دوره‌ های پنجم، ششم و هفتم مجلس شورای اسلامی، رئیس اتحادیه زنان کارگر و مسئول سازمان‌های حزب اسلامی کار، دکتر زهره الهیان نماينده اسبق مجلس شوراي اسلامي و دکتر زهره طبیب زاده مشاور رئیس جمهور و رئیس مرکز امور زنان و خانواده در دولت نهم، نماینده فعلی مجلس شورای اسلامی و عضو کمیسیون آموزش مجلس، کسانی هستند که در این گزارش از نظرات آنها استفاده کردیم.

سهیلا جلودارزاده نماینده دوره‌های پنجم، ششم و هفتم مجلس شورای اسلامی در پاسخ به این سؤال که حضور زنان در لایه های حاکمیت چقدر ضروری است، گفت: در درجه اول باید به این مسائل به عنوان یک تکلیف دینی نگاه کرد. همانطور که امام فرمودند زنان باید در مقدرات اساسی مملکت دخالت داشته باشند. این وظیفه زنان است که در سیاست گذاری، برنامه، اجرا و در مقدرات اساسی کشور دخالت داشته باشند. حضور و فعالیت زنان در عرصه اجتماع بخشی از عبادتی است که آنها انجام می دهند.

استفاده از نیروی زنان در رشد و توسعه جوامع بسیار مؤثر است
جلودارزاده افزود: حضور زنان در اجتماع نه تنها یک وظیفه و تکلیف مذهبی و دینی است، بلکه در سطح ملی شاهد آن هستیم که شرایط رشد فرهنگی و اجتماعی برای زنان ایجاد شده است. با توجه به آنکه نیروی انسانی در رشد و توسعه جوامع اثر دارد، عقل ایجاب می کند که از همه منابع و نیروها؛ به ویژه نیروی زنان که بسیار سازنده و مولد و فرهنگی هستند، استفاده کنیم. اگر بخواهیم به صورت جهانی هم به قضیه نگاه کنیم، می بینیم که امروزه فرهنگ بشری به این نتیجه رسیده که حقوق زن را باید مانند حقوق مرد محترم دانست. این مباحث امروزه تحت نام حقوق بشر و برابری حقوق زن و مرد در جامعه جهانی مطرح می شود. ما باید به زنان اجازه مداخله دهیم، اگر نتوانیم این امر را محقق کنیم، جامعه متعادلی نخواهیم داشت.

زنان و مردان باید دوشادوش هم در تمام عرصه های اجتماعی، سیاسی و اقتصادی فعالیت کنند
زهرا شجاعی رئیس مركز امور مشاركت زنان در دوره هفتم ریاست جمهوری، نیز در پاسخ به این سؤال که حضور زنان در لایه های حکومتی چقدر ضروری است، گفت: برای پاسخ به این سؤال لازم است ابتدا نگرش خود را در ارتباط با انسان، یا بهتر بگوئیم دو جنس زن و مرد بیان کنیم و سپس ببینیم حوزه تکالیف، اختیارات و مسئولیت های هر یک چیست؟ اگر ما اعتقاد داشته باشیم که خداوند انسان را از دو جنس زن و مرد آفریده و هیچ یک از این دو در سیر کمالات الهی، در مقام خلیفه الهی، در جزا و پاداش، در مسئولیت های اجتماعی و مسئولیت جانشین خدا بودن تفاوتی با یکدیگر ندارند و حتی به لحاظ کرامت انسانی نیز هیچ گونه تبعیضی میان زن و مرد وجود ندارد، آنگاه برای ما روشن می شود که زنان و مردان باید دوشادوش هم در تمام عرصه های اجتماعی، سیاسی و اقتصادی فعالیت کنند. البته میان این دو جنس تفاوت هایی وجود دارد، اما این تفاوت ها در رابطه با برخی از حوزه ها و مسئولیت هاست که حقوق و وظایف خاصی را برای زن یا برای مرد ایجاد می کند. ما در دایره دامنه فقه اسلامی نیز شاهد آن هستیم که اکثر تکالیف و حقوقی که برای زنان و مردان ذکر می شود، عیناً مطابق هم هستند، البته ما در فقه بخشی به نام فقه زنان داریم که مربوط به احکام و مسائل خاص زنان است.

زهرا شجاعی

تفکر مردسالاری، شرایط خاص زنان، عدم تمهیدات و برنامه ریزی های اجتماعی؛ مسبب حضور کمرنگ زنان در حاکمیت
شجاعی افزود: اما آیا اسلام یک دین اجتماعی است و یا مانند برخی ادیان است که صرفاً رابطه ای میان فرد و خدا تعریف کرده و حوزه دین را فردی می دانند؟ در پاسخ باید گفت که اسلام یک دین کاملاً اجتماعی است. زمانی که پیامبر(ص) مبعوث شدند، مدینه النبی را تأسیس کردند و حکومت اسلامی به وجود آوردند. در حوزه اجتماعی و سیاسی به همان اندازه که مردان تکلیف دارند، زنان نیز مکلف هستند و هرجا مردان می توانند مسئولیت داشته باشند، زنان نیز با رعایت حدود و موازین و ارزش ها می توانند مسئولیت داشته باشند. لذا حضور و مسئولیت یافتن زنان در لایه های قدرت یا دیگر لایه های میانی و اجتماعی یک امر بدیهی، طبیعی و عادی است. گرچه به لحاظ عملی زمانی که تاریخ را مشاهده می کنیم، می بینیم در طول تاریخ به دلیل شرایط فرهنگی حاکم، تعداد زنانی که در حاکمیت و مدیریت حضور داشتند، بسیار کمتر از مردان بوده است. تفکر مردسالاری، شرایط خاص زنان، عدم تمهیدات و برنامه ریزی های اجتماعی را می توان از جمله دلایلی دانست که زمینه ساز این مسئله هستند. اما زمانی که با زنان طراز مکتب صدر اسلام مواجه می شویم، می بینیم که آنها در حوزه های مدیریتی تلاش و فعالیت می کردند. این مسئله حتی در تاریخ اسلام هم مشاهده می شود و نشان دهنده آن است که در چارچوب اعتقادات ما، اسلام هیچ گونه منعی برای حضور زنان در اجتماع ندارد.

تفاوت میان زن و مرد نباید مانعی برای تحقق حقوق زنان و دسترسی آنها به قدرت باشد
شجاعی افزود: البته آن چیزی که مهم است ارزش گذاری بر خروجی و تأثیرات این مدیریت است. همانطور که در بیانات اخیر رهبر انقلاب دیدیم، صرف مسئولیت اجتماعی و مدیریت بالا فی النفسه ارزش نیست؛ آنچه مهم است، خوب کار کردن و خروجی این مسئولیت هاست. مسئله دیگر این است که اعتقاد به تفاوت میان زنان و مردان نباید موجب تبعیض برای زنان باشد. به عبارت دیگر، این تفاوت ها باید در برنامه ریزی ها و سیاست گذاری ها لحاظ شود و در عین حال نیز نباید مانعی برای تحقق حقوق زنان، بهره مندی آنها از امکانات، دسترسی آنها به اطلاعات و قدرت و مسئولیت های اجتماعی باشد و در حضور آنان در صحنه های علمی، آموزشی و مشارکت سیاسی آنها خدشه ای وارد کند.

زمان و مکان باید در ارتباط با موضوع حضور زنان در عرصه اجتماع لحاظ شود
مسئول مرکز امور مشارکت زنان در ادامه بیان داشت: بخشی از احکامی که در حوزه اجتماعی برای زن و مرد وجود دارد، مربوط به شرایط اجتماعی است. مطابق آن عنصری که حضرت امام در ارتباط با اجتماعات احکام در فقه اسلامی اشاره می کنند، زمان و مکان باید در ارتباط با موضوع حضور زنان و مردان در عرصه اجتماع لحاظ شود. در این صورت برخی از احکامی که به صورت قطعی در ارتباط با فعالیت های زنان وجود دارد، نیازمند یک بازنگری خواهد بود و استنباط جدید و اجتهاد به معنای واقعی کلمه باید صورت گیرد. برای مثال، قبلاً در کشور ما به دلیل شرایط فرهنگی خاص حاکم بر جامعه، آموزش زنان چندان مورد قبول و پذیرش واقع نمی شد. اما با تغییر شرایط و تأسیس مدارس و جامعه تعلیمات اسلامی، شرایط به گونه ای فراهم آمد که آموزش برای زنان امکانپذیر شد. لذا به اعتقاد من با یک نگاه مترقیانه، البته در چارچوب اصول فقهی و مبتنی بر مبانی دینی، می توان بسیاری از این حوزه ها را مجدداً بررسی کرد و نظرات جدیدی در این خصوص ارائه داد. لازم است یک بازنگری در حوزه اسلامی، به خصوص در مورد حقوق اجتماعی زنان صورت گیرد.

تفاوت میان زن و مرد دال بر برتری و ارزش گذاری نیست
شجاعی افزود: ما تفاوتی که در اندیشه دینی میان زن و مرد وجود دارد را به رسمیت می شناسیم، اما معتقدیم که زن و مرد به لحاظ حقوق انسانی کاملاً با یکدیگر برابرند. و تفاوت در برخی از حوزه های فردی یا اجتماعی و همکاری و مسئولیت های میان زنان و مردان وجود دارد. این تفاوت ها دال بر برتری، رجحان و ارزش گذاری نیست. علم، تقوی و جهاد باید ملاک برتری در اعتقادات دینی ما باشد.

زنان باید برای خدمت به جامعه در عرصه های اجتماعی و سیاسی مشارکت فعال داشته باشند
زهره الهیان نماينده اسبق مجلس شوراي اسلامي نیز در پاسخ به این سؤال که حضور زنان در لایه های مختلف مدیریتی چقدر در پیشبرد مسائل زنان ضروری است، اظهار داشت: بحث زن و حضور زنان در لایه های قدرت باید موضوع اصلی مشارکت زنان در عرصه های سیاسی و اجتماعی قرار گیرد، زیرا زنان از لحاظ روانشناختی و روحیات معمولاً به گونه ای هستند که خود را از قدرت کنار می کشندو معمولاً به دنبال قدرت نیستند. قدرت باید در خدمت اهداف متعالیه و کمال انسانی قرار گیرد و اعتقاد ما این است که زنان باید در عرصه های اجتماعی و سیاسی و لایه های مدیریتی مشارکت فعال جهت خدمت به جامعه داشته باشند. با توجه به اینکه نیمی از جمعیت جامعه را زنان تشکیل می دهند، باید برای آنها برنامه ریزی صحیح و متناسب با اهداف و آرمان های انقلاب صورت گیرد. در آرمان های تعریف شده نیز میان زنان و مردان در روند تعالی انسانی تفاوتی وجود ندارد. در جامعه اسلامی زنان هم می توانند مانند مردان مراتب کمالات را طی کنند و وظیفه حکومت اسلامی این است که این فضا را برای کمال و تعالی زن و مرد فراهم کند.

زنان به دلیل ویژگی های خاص خود، تجربه های موفقی در حوزه های مدیریتی داشته اند.
وی افزود: با این پیش فرض و چشم انداز، حضور زنان در لایه های مدیریتی و در مجموعه های کلان حوزه های سیاست گذاری و تصمیم سازی ضرورت دارد، زیرا زنان کاملاً با ویژگی های جامعه بانوان آشنا هستند و با اطلاع از اهمیت حوزه خانواده می توانند در این رابطه برنامه ریزی داشته باشند. از طرف دیگر مدیریت و تصمیم سازی آنها می تواند هم شامل حوزه زنان شود و هم امور مربوط به مردان را در بر گیرد، که البته این امر با توجه به اصل شایسته سالاری و توانمندی های زنان متخصص و متعهد می تواند تحقق یابد. همانطور که در طول دوره های گذشته، شاهد حضور زنان در کابینه بودیم و زنان در سطح مدیریت های کلان و میانی حضور شایسته و موفقی داشته اند. آنها به دلیل ویژگی های خاص خود یعنی مسئولیت پذیری، دقت، پاکدستی، تلاش برای بی حاشیه بودن و شاخصه های دیگری که دارند، تجربه های موفقی در حوزه های مدیریتی داشته اند.

امام به حضور زنان در عرصه های کلان اجتماعی اعتقاد داشتند
الهیان با اشاره به بیانات امام خاطرنشان کرد: در این حوزه اختلاف نظر بسیاری وجود دارد. برخی معتقدند که لازم نیست زنان به این نحو در عرصه های سیاسی و اجتماعی مشارکت داشته باشند و تنها باید نقش خود را در خانه، تربیت فرزندان و مدیریت خانه و خانواده ایفا کنند. برخی دیگر معتقدند زنان باید در عرصه های کلان مدیریتی حضور جدی داشته باشند. ما می توانیم با اتکاء به بیانات حضرت امام و دیدگاه ایشان، تکلیف زنان را روشن کنیم؛ امام عقیده داشتند که زنان باید در مقدرات اساسی مملکت دخالت کنند و در عمل هم شاهد آن بودیم که حضرت امام در ابتدای انقلاب، خانم دباغ را به عنوان فرمانده سپاه استان منصوب کردند. این نشان می دهد که امام به حضور زنان در عرصه های کلان اجتماعی اعتقاد داشتند و با این انتصاب پیامی برای آیندگان داشتند که زنان توانمند و شایسته می توانند رشته امور را به دست گیرند و در عرصه های کلان مدیریتی حضور داشته باشد. به همین دلیل هم ما می بینیم از ابتدای انقلاب زنان مجوز حضور در مجلس را داشتند و از همان دوره اول زنان در مجلس بودند و این درحالی است که در برخی از کشورهای اسلامی همسایه تا همین یکی دو سال پیش بانوان اجازه ورود به مجلس و پارلمان را نداشتند.

زهره الهیان

وی افزود: تجلی این نگاه حضرت امام را که برگرفته از مبانی و معارف ناب اسلام است، امروز در تفکرات و دیدگاه های رهبر معظم انقلاب شاهد هستیم. ایشان اخیراً در دیدار جمعی از بانوان، صراحتاً نظر خود را در رابطه با حضور زنان در عرصه های کلان مدیریتی و اجرائی مطرح کردند و گفتند حضور زنان در کابینه و در سطح وزیر یا معاون رئیس جمهور هیچ اشکالی ندارد و زنان شایسته و متخصص و توانمند می توانند در این حوزه ها فعالیت داشته باشد.

در گفتمان انقلاب اسلامی حضور زنان در عرصه های اجتماعی و سیاسی یک اصل است
وی افزود: علاوه بر آن رهبر معظم انقلاب فرمودند که حضور زنان در این عرصه ها نباید مایه مباهات ما به جهانیان و غرب باشد. تصور من این است که دیدگاه ایشان در حوزه زنان بسیار بالاتر و عالی تر از حوزه اجرائی است و منظور ایشان این است که برای داشتن مباهات به غرب نباید نقش زنان را صرفاً در مقوله های اجرا و مدیریت اجرائی مطرح کنیم، این شایسته نگاه اسلام نیست؛ ما نگاه اسلام را در حوزه زنان، بسیار عالی تر می دانیم. نگاه اسلام به زن، در مقایسه با تمام مکاتب بشری و سایر کشورهای غربی و شرقی، والاتر است و آن افقی که اسلام برای زن پیش روی ما گشوده، پتانسیل او برای انسان کامل شدن است. این باید مایه مباهات ما نسبت به تمام مکاتب بشری و غرب باشد و اینکه تنها یک زن در حوزه اجرائی مدیریت کلانی داشته باشیم، کافی نیست.

الهیان با اشاره به بیانات رهبر انقلاب ادامه داد: رهبر معظم انقلاب فرمودند غرب علیه ما هجمه ای را در حوزه زنان مطرح می کند و ما برای اینکه متهم نشویم، پیشرفت های بانوان را مطرح می کنیم و به تعداد وزیران و معاونین رئیس جمهور زن اشاره می کنیم. اما در واقع ما باید به این مسئله که زنان اندیشمند و دانشمند، مجتهده و محقق و پژوهشگر داریم، افتخار کنیم. در دامن چنین زنانی انسان های متعالی پرورش می یابند. پرروش انسان های متعالی در جامعه اسلامی ناشی از تلاش زنان ما در جهت تربیت فرزندان است. این مسئله جزء ضروریات حکومت و جمهوری اسلامی است. در گفتمان انقلاب اسلامی، حضور زنان یعنی مشارکت اجتماعی و سیاسی زنان، یک اصل است.

زنان بهتر می توانند آسیب هایی که در حوزه زنان و خانواده وجود دارد را شناسایی کنند
رئيس شوراي عالي بسيج خواهران كشور افزود: در حوزه خاص زنان بهتر است که خود زنان هم در حوزه های فکری و اندیشه و هم در حوزه اجرائی، تصمیم گیرنده باشند. اما متأسفانه در این حوزه هم در برخی موارد مردان حضور دارند. رهبر معظم انقلاب در یکی از جلسات خود اشاره کردند که بهتر است ما حوزه مسائل فقهی زنان را به دست زنان مجتهده بسپاریم و در مسائل فقهی حوزه زنان از آنها نظر بخواهیم. در حوزه های اجرائی و مسائل مدیریتی خاص قشر بانوان نیز بهتر است زنان تصمیم گیرنده باشند، زیرا با خصوصیات یکدیگر و چالش هایی که در جامعه برای آنها وجود دارد، آشناتر هستند و بهتر می توانند آسیب هایی که در حوزه زنان و خانواده وجود دارد را شناسایی کنند.

وی درخصوص حوزه های مشترک کاری، خاطرنشان کرد: به نظر من در حوزه های مشترکی که به مردان و زنان اختصاص دارد، همانطور که حضرت امام فرمودند زنان باید در مقدرات اساسی مملکت دخالت کنند. این دیدگاه نشان می دهد که امام قائل به شایسته سالاری بودند. ایشان نگفتند زنان باید در مقدرات اساسی مربوط به جامعه زنان دخالت کنند، بلکه اعتقاد داشتند زنان باید در مقدرات اساسی مملکت دخالت کنند. این بیان ناشی از آن است که حضرت امام می خواستند از ظرفیت 50 درصدی جامعه استفاده کنند و قائل به این مسئله بودند که باید از پتانسیل هائی که در جامعه بانوان وجود دارد، برای اداره امور کشور به خوبی بهره گیریم. نقش بانوان در پیشرفت و تحقق جامعه اسلامی انکارناپذیر است. از برکت نگاه ایشان بود که امروزه بعد از گذشت 30 سال، ما شاهد آن هستیم که زنان در بالاترین سطوح علمی، پژوهشی، تحقیقاتی و حوزه های مدیریتی حضور دارند و تجربه های بسیار موفقی در این حوزه داشتند. البته این شرط همواره در بیانات حضرت امام و رهبر معظم انقلاب وجود داشته که حضور بانوان در عرصه های اجتماعی و مدیریتی منوط به این است که حضور آنان همراه با رعایت حدود شرعی و اسلامی و حضوری ارزشمند باشد تا لطمه ای به بنیان خانواده وارد نشود.

باید با شناخت نیازهای زنان و یک رویکرد دینی اصیل جهت رفع مشکلات زنان اقدام کرد
زهره طبیب زاده مشاور رئیس جمهور و رئیس مرکز امور زنان و خانواده در دولت نهم نیز بیان داشت: ما باید ابتدا درک درستی از شرایط ملی و کلان جامعه داشته باشیم تا واقع گرایانه و به دور از شعارزدگی بتوانیم با شناخت امکانات و برنامه های کلان بالادستی و نقاط قوت و ضعف موجود در کشور، در عرصه قانونگذاری و اجرا وارد شویم و زمینه رشد و گسترش عدالت و پیشرفت را در امور آحاد جامعه بالاخص زنان فراهم کنیم.

وی افزود: برای پیشبرد امور زنان در نظام جمهوری اسلامی نیازمند شناخت صحیحی از نیازها و مشکلات واقعی زنان هستیم. همچنین باید با رویکرد دینی اصیل جهت رفع مشکلات و تحقق خواسته های زنان اقدام کنیم. برای حصول به چنین امری لازم است مراکز متولی امور زنان در عرصه مطالعات پژوهشی و میدانی در این حوزه وارد شده و درک درستی از وضعیت موجود و مطلوب زنان در جامعه در حوزه نیازها ارائه نمایند، سپس با پیشنهاد بودجه های عملیاتی در این زمینه اقدامات مقتضی صورت گیرد. برخی از مراحل مزبور در قالب ماده 230 برنامه پنجم توسعه محقق شده است. مرکز امور زنان و خانواده موظف بوده اسناد مربوطه را تهیه نماید، سپس از هر سند مثلاً چند اقدام اولویت دار و دستگاه متولی اجرا مشخص و برای آن در بودجه سالانه کشور امکانات مالی در نظر گرفته شود. دستگاه های متولی امور زنان هم روند اجرا را مرتباً کنترل نمایند و به کمیسیون فرهنگی مجلس و آحاد زنان جامعه از طریق وسایل ارتباط جمعی اطلاع رسانی شود.

به نظر من باید از حضور زنان در عرصه های مدیریتی میانی، جامعه صرفاً در حد نیاز استفاده کرد
دندانپزشک و متخصص رشته جراحی لثه از دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در ادامه تأکید کرد: زنان نیمی از جمعیت جامعه را تشکیل می دهند و با توجه به عدم لطمه به نقش مادری و همسری به نظر من باید از حضور آنان در عرصه های مدیریتی میانی جامعه در حد مورد نیاز استفاده کرد؛ چرا که عرصه مدیریت کلان جامعه در نظام ما با ساختار بروکراتیک موجود، نیازمند پیگیری امور به صورت شبانه روزی است و نوعاً برای یک زن این میزان حضور در فضای خارج از منزل مقدور و عاقلانه نیست، هرچند که ممکن است استثنائاتی وجود داشته باشد.

زنان بر وضعیت همجنسان خود حساسیت دارند
وی افزود: من اعتقاد ندارم که حتماً زنان باید در عرصه وزارت حضور داشته باشند تا خواست های آنان محقق شود. بسیاری از مردانی که احساس مسئولیت دینی نسبت به سرنوشت آحاد جامعه اعم از زن و مرد دارند، می توانند برای حل مشکلات زنان اقدامات اجرایی لازم را انجام دهند، اما از آنجا که زنان بر وضعیت همجنسان خود حساسیت دارند، مسائل مربوط به خودشان را بهتر درک و بیشتر پیگیری می کنند، لذا به نظر من زنان باید در تصمیم سازی های کلان، به خصوص در حوزه های مربوط به خود، در مراکزی مانند مجلس و در نهادهای نظارتی حضور فعال داشته باشند تا در مسئله قانونگذاری و نظارت، اوضاع را رصد و عملکرد مسئولان مربوطه را مورد نقد و تجزیه و تحلیل قرار دهند. همچنین زنان باید در عرصه های مدیریتی به خصوص در حوزه هایی که مربوط به رفع نیازهای زنان است، مثلاً در ریاست بیمارستان و دانشگاه های تک جنسیتی و مواردی از این قبیل، حضور فعال داشته باشند.

آیا لازم است زنان به عنوان مدیر در عرصه های کلان مدیریتی حضور پیدا کنند؟ من چنین سخنی از امام نشنیده ام
طبیب زاده با اشاره به بیانات امام خمینی مبنی بر ضرورت حضور زنان در عرصه های کلان مدیریتی، اظهار داشت: سخن حضرت امام این بود که آحاد جامعه فارغ از جنسیت باید در سرنوشت جامعه دخالت کنند و در واگذاری سکان بخش اجرائی کشور به دست افراد صالح نقش داشته باشند. این مطلب کاملاً درست، منطقی، عقلایی و دینی است. اما آیا لازم است زنان به عنوان مدیر در عرصه های کلان مدیریتی حضور پیدا کنند؟ من چنین سخنی از ایشان نشنیده ام. به اعتقاد من در بخش نخست که مربوط به حضور زنان در تعیین سرنوشت جامعه به عنوان یک تکلیف شرعی است، حضور زنان ضروری است. اما در بخش دوم در حوزه عملیاتی و اجرائی با توجه به اقتضائات خاص زنان، در بخشی از زمینه ها اسلام اجازه ورود می دهد و آنرا بلا اشکال می داند، در برخی زمینه ها الزام به ورود می کند، در برخی زمینه ها اصلاً مجوز ورود نمی دهد، به عنوان مثال در بحث قضا و مرجعیت ما ممنوعیت هایی برای حضور زنان دراین حوزه ها داریم، این یک حکم شرعی و غیرقابل تغییر است، یعنی کسی نمی تواند در این زمینه تشکیک کند یا در مبحث ریاست جمهوری، شورای نگهبان مصداق رجل سیاسی را مرد دانسته و زنان برای تصدی این امر احراز صلاحیت نمی شوند. در مبحث وزارت همانطور که رهبر انقلاب فرمودند این مسئله نشانه آن نیست که ما تصور کنیم زنان برای مسند وزارت به لحاظ عقلی و توانائی فکری و حتی مدیریتی فاقد توانائی اند، زنان واجد این شرایط به لحاظ توان فکری و تجربه مدیریتی وجود دارند، اما جزء استثنائات اند و این مسند برای زنان به عنوان یک هنجار اجتماعی رایج در اسلام و تفکر دینی نیست. همان گونه که رهبر انقلاب فرمودند حضور زنان در عرصه های کلان مدیریتی یک ارزش قابل تبلیغ قلمداد نمی شود. پس در واقع این دو بحث است؛ یکی اینکه آیا زنان برای تصدی این مسئولیت منع شرعی دارند و یا خیر؟ که من از سخنان اخیر ایشان که حضور زنان در این عرصه را مایه مباهات ندانستند، اینطور برداشت می کنم که حضور زنان به عنوان وزیر مانع فقهی و قانونی ندارد، اما مورد تشویق و افتخار نظام هم نیست.

زهره طبیب زاده نوری

حضور زنان در عرصه های تصمیم سازی مثل مجلس، نسبت به اجرا کم آسیب تر و کم ضررتر است
عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس، با اشاره به عملکرد مجلس شورای اسلامی اضافه کرد: از میان حوزه های تصمیم سازی کلان کشور، بالاترین مرجع تصمیم سازی مجلس شورای اسلامی است، اما متأسفانه در گزینش نمایندگان مجلس، توانائی های تخصصی فرد، اشراف او به مسائل کلان کشور، داشتن سابقه مدیریت میانی، آشنائی تخصصی با مباحث اقتصادی، حقوقی، حوزه های مورد نیاز کمیسیون های تخصصی مثل صنعت، انرژی، آموزش، فرهنگ و بهداشت و غیره مورد نظر انتخاب کنندگان اعم از مردم واحزاب نیست. افرادی که به عنوان نماینده مجلس انتخاب می شوند، لزوماً متناسب با توانائی خود جهت رفع نیازهای تخصصی مجلس و کشور انتخاب نمی شوند، بلکه ساز و کار، عمدتاً بر اساس قدرت لابی احزاب و اشخاص است. متأسفانه ضعف هایی هم که در قانون گذاری وجود دارد، ریشه در همین اصل و ناشی از اعمال سلیقه های شخصی و سیاسی است. اصولاً تا زمانی که فرد ساختار اجرائی و قوانین سابق و لاحق کشور را نشناسد، نمی تواند درست قانون گذاری کند. این مسئله در واقعیت امروز جامعه ما در مورد مردانی که در این عرصه حضور دارند هم وجود ندارد چه برسد به زنان. در مورد زنان دست بسته تر و قدرت انتخاب کمتر است، زیرا زنان حتی در حوزه های میانی اجرایی هم اغلب سابقه مدیریت نداشته واصلاً با مشکلات اجرا برخورد نزدیک ندارند، بنابراین من فکر می کنم این ضعف هم در مورد زنان و هم مردان صادق است. در نتیجه با توجه به واقعیت ها حضور زنان در عرصه های تصمیم سازی مثل مجلس، نسبت به اجرا کم آسیب تر و کم ضررتر و در بسیاری از مواقع حضور آنان در مسائل خاص مربوط به زنان ضروری است.

حضور زنان در عرصه های میانی مدیریتی و در حوزه خاص مسائل زنان با سوبسیدهای دولتی و با در نظر گرفتن الزامات زندگی خانوادگی آنها ضروری است
دبیر شورایعالی زن و خانواده و عضو شورای فرهنگی- اجتماعی زنان در دولت نهم با اشاره به تفکیک جنسیتی در برخی حوزه ها گفت: قطعاً جهت رفع برخی نیازهای مربوط به زنان، باید خود زنان جهت ارائه خدمت حضور داشته باشند، اما اسلام در برخی حوزه ها از جمله آموزش های علمی و دینی، بهداشت و درمان، مسائل فرهنگی- هنری، مسائل ورزشی، بسیاری از خدمات مورد نیاز بانوان، در امور زنان قائل به تفکیک جنسیتی است. اگر زنان فمینیست ادراک لازم را نسبت به دیدگاه های خود داشته باشند، باید از نظریه تفکیک جنسیتی در دانشگاه ها دفاع کنند، نه اینکه با آن مقابله کنند. در زمینه آموزش زنان ما معتقدیم که زنان باید آنقدر توانائی علمی و تخصصی داشته باشند که به عنوان یک استاد کاردان و مجرب در دانشگاه ها حضور پیدا کنند و بدون نیازمندی به مردان بتوانند آموزش های لازم را به دختران دانشجو بدهند. به عبارت دیگر، اعتقاد به عدم تفکیک جنسیتی در حوزه آموزش عالی یعنی پذیرش و اقرار ضمنی زنان به ضعف و ناتوانی اساتید و متخصصین زن در دانشگاه ها و از آن سو اصرار به عدم تفکیک یعنی کمک به ایجاد فضای تحریک احساسات و گرایش های جنسی نسل جوان در جهت توجه به یکدیگر و طبیعتاً دور شدن فضای علمی دانشگاه ها از مقصد اصلی آموزش که کسب علم است.

وی افزود: بنابراین تفکیک جنسیتی در دانشگاه ها باید مطالبه جامعه زنان اعم از زنان متدین و حتی فمینیست باشد. در حوزه درمان زمانی که می گوئیم باید بیمارستان های تخصصی زنان داشته باشیم، یعنی در تمام تخصص های موجود باید زنان متبحر و جراحان متخصص مجرب داشته باشیم تا بتوانند بدون نیاز به مردان، بیماری های زنان را شناسائی و درمان کنند و در این روند یک مسئول اجرائی زن به عنوان هماهنگ کننده اصلی هم باید وجود داشته باشد. اسلام این مسئله را تشویق و تأیید می کند و حضور زنان در این عرصه الزامی است. حضور زنان در عرصه های میانی مدیریتی و در حوزه خاص مسائل زنان با سوبسیدهای دولتی و با در نظر گرفتن الزامات زندگی خانوادگی آنها لازم است.

زنان باید در عالی ترین سطوح سیاست گذاری، برنامه ریزی و امور اجرائی حضور داشته باشند
جلودارزاده در پاسخ به این سؤال که زنان باید تا چه لایه هایی از حاکمیت حضور پیدا کنند، گفت: «مقدرات اساسی» تعریف شده است و ما در دوره های مختلف این را از امام شنیده ایم و در عمل نیز دیدیم که ایشان وقتی می خواستند سفیری برای یک قدرت جهانی بفرستند، خانم دباغ را همراه آنها می فرستادند. در اساسنامه جمعیت زنان، ارتقاء عالی ترین سطوح کشور مدنظر است و بحث توانمند ساختن زنان جهت مشارکت سیاسی در سطح عمومی و نیز ارتقاء رده های سیاسی در سطح نخبگان مطرح می شود.

عضو دفتر سیاسی و مسئول سازمان‌های حزب اسلامی کار افزود: زنان باید در عالی ترین سطوح سیاست گذاری، برنامه ریزی و امور اجرائی حضور داشته باشند و هیچ محدودیتی در این رابطه وجود نداشته باشد. این مسئله از یک طرف، برای آنها یک تکلیف است، زیرا دخالت در مقدرات اساسی با حضور آنها در عرصه های مختلف معنا پیدا می کند و از طرف دیگر، زنان توانایی انجام هر کاری را دارند و این حق زنان است. زیرا کار کردن یک حق و حتی تکلیف برای تمام افراد اعم از زن و مرد به حساب می آید و هیچ حکومتی حق ندارد، مانع کار کردن هیچ فردی شود. اگر زنی نسبت به سایر همکارانش توان مدیریتی بالاتری دارد، باید امکان ارتقاء شغلی برای او وجود داشته باشد.

جلودارزاده ادامه داد: در سیاست های اشتغال زنان که ما تهیه کردیم و به تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی رسید، تمام این مسائل مطرح شده است. بعد سیاسی اشتغال زنان را حضرت امام تعیین کرده اند، زنان در ادوار مختلف؛ مجلس خبرگان، قانون اساسی، مجلس شورای اسلامی، و... حضور داشتند و آنجایی هم که حضور نداشته اند، باید حضور یابند. ما باید به حق و حقوق خود دست یابیم و وظیفه خودمان را انجام دهیم، این یک وظیفه دینی است، نه وسیله ای برای خودنمایی در مقابل فرهنگ های بیگانه. زمانی که می گوئیم 64 درصد زنان فارغ التحصیل دانشگاهی هستند، بالاخره افتخاری است که باید آن را را به سمت انجام وظایف دینی مان سوق دهد.

عضو خانه کارگر اظهار داشت: عدم انجام وظایف و تکالیف دینی باعث می شود که به ما انگ خودباخته بزنند. اما از طرف دیگر نباید به بهانه اینکه ممکن است خودباخته قلمداد شویم از حرکت در جهت استقرار حق و عدل در جامعه چشم پوشی کنیم. اگر زنی استعداد و توانایی دارد و به این تشخیص رسیده است که باید در مقدرات اساسی کشور دخالت کند، دیگر نباید ترس از انگ خودباختگی داشته باشد. کسی هم که در زمینه حقوق زنان یا حقوق بشر تلاش می کند، نیز نباید مرعوب شده تلقی کرد. هر کسی باید وظیفه الهی خودش را انجام دهد، ما نیز به وظیفه و تکلیف دینی خود عمل می کنیم.

حضور زنان در عرصه های مختلف حیات اجتماعی تنها محدود به حوزه های مربوط به زنان نیست
رئیس اتحادیه زنان کارگر حضور زنان در عرصه های مختلف حیات اجتماعی را بسیار وسیع تر از حضور آنها در عرصه هایی که تنها مربوط به زنان است، دانست و گفت: در پیمان صلح حدیبیه پیامبر(ص) که یکی از بزرگ ترین پیمان های صدر اسلام بود، زنان آمدند و با پیامبر بیعت کردند. زیرا ایشان فرمودند هر انسانی و نه فقط مردان، می تواند با ایشان پیمان ببندد. این مسئله نشان می دهد که ما هم در عمل و هم در سنت و قرآن شاهد حضور سیاسی زنان هستیم. این برای ما یک وظیفه و تکلیف است. در عصر حاضر و انقلاب اسلامی نیز امام برای ما معیار و شاخص بودند و کلام ایشان برای ما تعیین کننده بود. در واقع امام به عنوان معمار این انقلاب، نظرشان این بود که زنان باید در مقدرات اساسی مملکت دخالت کنند.

سهیلا جلودارزاده

امام زنان خانواده خود را برای بنیانگذاری جمعیت سیاسی زنان و بالا بردن مشارکت سیاسی و اجتماعی زنان تشویق می کردند
جلودارزاده افزود: همانطور که از فرمایشات امام بر می آید ضرورت حضور زنان در مقدرات اساسی مملکت به معنای یک مشارکت سیاسی حداقلی و تأکید صرف بر مسائل زنان نیست. اگر چنین بود، می گفتند زنان تنها در مسائل مربوط به زنان دخالت کنند. از طرف دیگر، الگوی ما حضرت فاطمه زهرا(س) است که ایشان نه تنها در مسائل مربوط به زنان، بلکه در مقدرات اساسی جامعه نیز دخالت داشتند.

جلودارزاده در ادامه تأکید کرد: حمایت امام از تشکیل یک جمعیت سیاسی توسط زنان خانواده ایشان، نشان می دهد که زنان باید برای انتخابات، لیست می دادند و کاندیدا می شدند. امام زنان خانواده خود را برای بنیانگذاری جمعیت سیاسی زنان و بالا بردن مشارکت سیاسی و اجتماعی زنان تشویق می کردند.

برخی تصور می کنند زنان از دوره ای که به سن بلوغ می رسند، همواره در حال فرزندآوری و نگهداری از فرزندان خود هستند
شجاعی نیز در پاسخ به این سؤال بیان داشت: در قانون اساسی هیچ محدودیتی برای حضور زنان وجود ندارد، اما در اصل 115 قانون اساسی بحث رجال سیاسی مطرح شده است که آن هم قابل تفسیر است. زمانی که ما به مذاکرات مجلس خبرگان قانون اساسی مراجعه می کردیم، می دیدیم این موضوع مطرح شده است و بعضی از اعضای شورای مجلس خبرگان می گفتند باید شرط ذکوریت برای کاندیداهای ریاست جمهوری قید شود، زیرا آنها زنان را تنها در چارچوب مادری و فرزندپروری می دیدند و حتی برای آن دوره زمانی هم قائل نمی شدند و تصور می کردند که زنان از دوره ای که به سن بلوغ می رسند، همواره در حال فرزندآوری و نگهداری از فرزندان خود هستند. این در حالی است که فرزندآوری مربوط به یک دوره از زندگی زنان است و برای آن نیز راه حل هایی وجود دارد.

آیت الله بهشتی با دقت و توجه استفاده از کلمه رجال را مطرح کردند
وی درخصوص کلمه رجال در شروط ریاست جمهوری گفت: من فکر می کنم آیت الله بهشتی با دقت و توجه استفاده از کلمه رجال را مطرح کردند که به تصویب نیز رسید. کلمه رجال در ادبیات دینی به معنای شخصیت است، یعنی به معنای افراد و مشاهیر بزرگ. این واژه در قرآن نیز وجود دارد و دو معنا و برداشت متفاوت می توان از آن داشت؛ در برخی جاها رجال در مقابل نِساء به کار گرفته می شود، مانند آیه الرِجالُ قَوامون عَلی النِساء که به معنی قوامیت مردان بر زنان است. اما در جاهای دیگر می بینیم که رجال به معنای اشخاص به کار گرفته می شود، مانند آیه شریفه «و علی الاعراف رجال یعرفون کلاً بسیماهم»، و یا «رجال لا تلهیهم تجاره و لا بیع عن ذکر الله». علاوه بر آن، در ادبیات فقهی و روائی خودمان نیز علمی به نام علم رجال داریم که به معنای علم راویان احادیث است. اگر شما به کتاب های رجالی مراجعه کنید، اسامی زنان را هم خواهید دید و به دلیل غلبه اکثریت، این اصطلاح به کار برده می شود؛ یعنی بر اساس غلبه مذکر بر مؤنث اسم آن کلمه را رجال گذاشته اند. به عنوان مثال، کلمه Human به معنای بشر است، اما چون کلمه man در آخر آن اضافه شده است، به معنی آن نیست که فقط مردها انسان هستند. لذا این امور قابل تفسیر است. از نظر من محدودیتی برای زنان وجود ندارد. ضمن این که اینها فی نفسه ارزش نیست، یعنی ما نباید منعی قائل باشیم و نباید تحقیری در این زمینه صورت گیرد. ممکن است ارزش کاری فردی که در لایه های پایینی اجرائی یک سازمان یا اداره کار می کند، بیشتر از مدیر آن اداره باشد. آنچه مهم است اخلاص در عمل، کیفیت در کار، اتقان در عمل، بهره وری و مفید بودن کار است و ارزش محسوب می شود.

زنان به دلیل شناختی که از مسائل زنان دارند، بهتر می توانند در رفع مشکلات زنان مفید واقع شوند
مشاور رئيس جمهور در دوران اصلاحات در پاسخ به این سؤال که حضور زنان در لایه های مدیریتی چقدر در رفع مشکلات زنان مؤثر است، بیان داشت: در اینجا باید به دو مسئله اشاره کرد؛ گاهی ما در مورد مدیریت زنان صحبت می کنیم، اینکه آیا زنان می توانند مسئولیت اداره حوزه های صنعتی، تولیدی، آموزشی، سیاسی و اقتصادی را بر عهده گیرند و یا خیر؟ این بحثی است که منعی در آن وجود ندارد، ضمن اینکه فی نفسه هم ارزش نیست، اما در عین حال نباید محدودیتی برای آن وجود داشته باشد. نکته دیگر این است که عملاً نشان داده شده است که زنان در مدیریت انعطاف پذیرتر هستند و حضور آنان در چنین حوزه هایی موفقیت آمیز بوده است. طبیعی است که زنان به دلیل شناخت، احساس نزدیکی کردن و درک صحیحی که از مسائل و مشکلات هم جنسان خود دارند، بهتر می توانند در رفع مشکلات زنان مفید واقع شوند. برای مثال، اگر در وزارت کشور یا وزارت آموزش و پرورش مدیر زن داشته باشیم، زنان به دلیل شناختی که از یکدیگر دارند و ارتباط بهتری که می توانند برقرار کنند، خیلی بهتر می توانند به مسائل مربوط به زنان رسیدگی نمایند.

زنان باید در سطح مدیریت، سیاست گذاری و اجرا حضوری جدی و تأثیرگذار داشته باشند
شجاعی افزود: اما برخی حوزه ها دو جنبه دارند؛ برای مثال برخی مسائل اجتماعی، فرهنگی یا آموزشی وجود دارد که در آنها هم موضوع زنان و هم مسائل مردان مطرح می شود. در موضوعاتی مانند آموزش، بهداشت و مسائل فرهنگی که به مسائل جنسیتی حساس هستند، بهتر است مردان از نظرات کارشناسی زنان بهره مند شوند. ما برای همین ضرورت ایجاد اداره کل بانوان را به عنوان یک نیاز مطرح کردیم. زمانی که اداره کل امور بانوان در آموزش و پرورش تأسیس شد، نیازها، مطالبات و ضروت های توجه به آموزش دختران در آموزش و پرورش به صورت جدی دنبال شد و در جاهائی که نیاز بود تصمیمات خاص اتخاذ و در جاهائی که لازم بود بودجه ویژه ای برای این کار در نظر گرفته شد. برای مثال گاه برخی خانواده های روستایی اجازه نمی دادند دخترانشان به کلاس درس بروند و با پسر بچه ها بنشینند و درس بخوانند. در نتیجه دختران از تحصیل محروم می شدند. بنابراین ما بحث افزایش پوشش تحصیلی دختران واجب التعلیم را به عنوان یک طرح کار کردیم. پوشش تحصیلی پسران 97 درصد و پوشش تحصیلی دختران 94 درصد بود. برای انجام این کار ما باید ابتدا مسئله را می شناختیم و سپس طراحی، برنامه ریزی و سیاست گذاری، متناسب آن را ارائه می دادیم و راهکار ویژه ای را اتخاذ می کردیم و طبیعی است که زنان بهتر می توانند این مسائل را شناسایی کنند و راه حل مناسبی برای آن ارائه دهند. بنابراین تشخیص و درک درست از مسائل زنان توسط خود زنان صورت می گیرد. نیاز است که هم در سطح مدیریت و هم در سطح سیاست گذاری، برنامه ریزی و اجرا زنان حضور جدی، تأثیرگذار و تعیین کننده ای داشته باشند.

باید یک مرکزیت قدرتمند در حوزه زنان ایجاد شود
عضو کابینه دوره اصلاحات در ادامه اظهار داشت: این مسئله باید حالت تکلیفی داشته باشد. برای مثال، تأسیس دفتر امور زنان و یا تأسیس شورای فرهنگی- اجتماعی زنان آن هم یک دهه بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، برای چه بود؟ اگر ما به فلسفه تأسیس نهادهای خاص امور زنان توجه کنیم، خواهیم دید که تأسیس این نهادها به منظور توجه و تقویت نگرش جنسیتی در برنامه ریزی ها، سیاست گذاری ها و اجرا بود. اما این مسئله به تدریج و به مرور انجام شد و در آغاز یک نگرش سیستماتیک و جامع در تأسیس این نهادها در دستگاه های مختلف در قوه مجریه و شورای عالی انقلاب فرهنگی وجود نداشت و اینها به مرور زمان ایجاد شدند. اما اکنون دچار مشکل هستند، یکی از اقدامات مثبتی که لازم است انجام شود، تجمیع این نهادهاست که اخیراً در بیانات رهبر انقلاب مطرح شد. تجمیع این نهادها و ایجاد یک مرکزیت قدرتمندی که بتواند هم کار نظارت و هم کار سیاست گذاری و هم اجرا را انجام بدهد، لازم است.

با نگرش جنسیتی می توانیم نیازها و تمایزات دو جنس را شناسایی کنیم
شجاعی افزود: این مسئله باید به صورت یک تکلیف درآید. در قوه مجریه باید معاونتی، در حد معاونت رئیس جمهور در امور زنان ایجاد شود تا تمام کارهایی که اکنون در وزارت آموزش و پرورش، وزارت کشور و در استان ها و جهاد انجام می شود، سیاست گذاری و برنامه ریزی اش در این معاونت صورت گیرد و اجرای آن نیز توسط خود وزارت خانه و در حد کشوری انجام گیرد. بنابراین در درجه اول باید به نیازهای زنان توجه کنیم. کلمه نگرش جنسیتی گاه در ادبیات سیاسی و اجتماعی ما به درستی تعریف نمی شود و آن را منفی تلقی می کنند. اما منظور من از نگرش جنسیتی توجه به تفاوت هایی است که میان زنان و مردان وجود دارد و معتقدم به تناسب این تفاوت ها باید برنامه ریزی های درستی صورت گیرد. برای مثال، در گذشته زنان به ندرت سفر می کردند و در مساجد بین راهی قسمت کوچکی به آنان اختصاص داشت، اما با افزایش سفرهای بین شهری زنان و دانشجویان دختر، این فضا باید تغییر کند و در ساخت مساجد بین راهی جدید باید فضای بیشتری به زنان اختصاص داده شود. در مساجد محله هم می بینیم فضایی که به زنان اختصاص دارد، یک سوم فضای مردان است؛ در حالی که تعداد زنانی که برای نماز جماعت، اعتکاف یا برای اجرای مراسم به مسجد مراجعه می کنند، اگر بیشتر از مردان نباشد کمتر از آنها هم نیست.

وی با اشاره به نگرش جنسیتی خاطرنشان کرد: نگرش جنسیتی یعنی ما شرایط، ویژگی ها، نیازها، تفاوت ها یا به اصطلاح تمایزات میان زن و مرد را بشناسیم و به تناسب آن برنامه ریزی کنیم. این نگرش جنسیتی اصلاً منفی و خلاف اسلام و دین نیست. اگر ما به قرآن مراجعه کنیم می بینیم که خطاب بخش اعظمی از آیات قرآن عام است؛ مانند «یا ایُّها الَّذینَ امنوا»، و «یا ایُّها الناس»، اینها مسائل کلی است، اما در برخی جاها ما این نگرش جنسیتی را در قرآن هم می بینیم. مانند آیه شریفه «قل للمومنات یغضضن من ابصارهن و یحفظن فروجهن ولا یبدین زینتهن الا ما ظهر منها» و یا «يا نِساءَ النَّبِيِّ لَسْتُنَّ کَأَحَدٍ مِنَ النِّساءِ إِنِ اتَّقَيْتُنَّ فَلا تَخْضَعْنَ بِالْقَوْلِ فَيَطْمَعَ الَّذي في‏ قَلْبِهِ مَرَضٌ وَ قُلْنَ قَوْلاً مَعْرُوفاً» منظور این است که در آنجا که به یک حکم، برنامه ریزی، اجرا و سیاست خاص نیاز داریم این توجه باید صورت گیرد و تبعاً توجه زنان به این مسائل اولی و اصلح است و زنان باید به این مسائل توجه کنند و مسئولیت اجرای آن را بر عهده گیرند. اینجاست که ضرورت حضور زنان در لایه های مختلف مدیریتی احساس می شود تا زنان بتوانند بنابر نیازها و شرایط مختلف جهت حل مسائل، تصمیمات لازم را اتخاذ کنند.

به دلیل ضعف کارشناسی در فراکسیون زنان، اقدام قوی در حوزه مسائل زنان صورت نمی گیرد
طبیب زاده، عضو شورای عالی سیاست گذاری برنامه پنجم توسعه نیز در پاسخ به این سؤال که حضور زنان در مجلس چقدر در تسهیل قوانین به نفع زنان مؤثر بوده است، بیان داشت: من در این مورد مثالی می زنم تا مطلب روشن شود، در مجلس، 2 مکانیزم تأثیرگذار به نام فراکسیون و کمیسیون وجود دارد که در جلب آراء عمومی نمایندگان موفق است. مثلاً اگر ما در کمیسیون انرژی مجلس کسانی را داشته باشیم که در بخش انرژی صاحب تخصص باشند، قبلاً در حوزه های اجرائی در وزارت نفت مسئولیت بالایی داشته باشند و دغدغه آنها در عمل بحث انرژی باشد، طبعاً با تخصص و سابقه اجرایی و اشراف قانونی و اطلاعاتی که دارند، در دفاع از طرح ها و لوایح نه تنها نظر نمایندگان را در کمیسیون خود، بلکه در صحن هم با رایزنی با سایرین جلب می کنند و حوزه نیازمندی های انرژی را پررنگ تر جلوه می دهند، حالا به این ظرفیت مثلاً فراکسیون انرژی را هم اضافه کنید، در اینجا هم اعضای کمیسیون و هم اعضای فراکسیون برای تحقق یک خواسته به میدان می آیند و چون اساس در مجلس رأی است، شما از رایزنی خود نتیجه می گیرید.

وی با اشاره به علل عدم موفقیت عملکرد مجلس د رحوزه زنان افزود: اما آنچه در حوزه زنان در ساختار فعلی مجلس وجود دارد، این است که در حال حاضر ما به 2 دلیل در حوزه مسائل زنان موفق نیستیم. ما در مجلس کمیسیون خاصی به نام زنان و خانواده نداریم هرچند ناگفته نماند من به ایجاد کمیسیون زن و خانواده اعتقادی ندارم. همانطور که وزارتخانه مستقل زنان را هم غیرکارشناسی می دانم، زیرا مسائل زنان بین بخشی است و به کمیسیون های مختلف فرهنگی، اجتماعی، آموزش و تحقیقات، بهداشت و درمان، کشاورزی، اقتصاد و غیره بر می گردد، اما در مورد فراکسیون، وقتی در فراکسیون بانوان فقط 9 نفر حضور داشته که 5 نفر آنان هم سابقه نمایندگی نداشته اند، طبیعی است در این شرایط از ظرفیت های موجود به درستی قدرت بهره برداری وجود نخواهد داشت.

عضو سابق هیئت امنای دانشگاه الزهرا(س) در ادامه تصریح کرد: به اعتقاد من، ترکیب فعلی جنسیتی فراکسیون کارآیی لازم برای پیشبرد اهداف آن را نداشته، همچنین در ساختار این مجموعه هیچ انسجامی وجود ندارد. این فراکسیون با اقدام تک جنسیتی کردن عملاً خودش را از کمک مردان علاقمند به مباحث زنان و خانواده محروم کرده است، بنابراین قدرت لابی کردن در مجلس را ندارد که بتواند از سایرین کمک بگیرد. در اینجا تنها یک راه باقی می ماند، اگر رئیس فراکسیون زنان قدرت لابی کردن با هیئت رئیسه و افراد ذی نفوذ مجلس را داشته باشد و روی آنها تأثیر بگذارد، می تواند اهداف فراکسیون را در چارچوب طرح ها و لوایح مربوط به زنان به نتیجه برساند، اما آنچه وجود دارد این است که علی رغم اینکه رئیس فراکسیون زنان مجلس با هیئت رئیسه رابطه بسیار تنگاتنگ و خوبی داشته، جزء فراکسیون اکثریت مجلس هم هست، به دلیل ضعف کارشناسی که در فراکسیون وجود دارد، اقدام قوی در حوزه مسائل زنان نمی بینیم. شاهد این مدعا اینکه در بودجه 92 تنها دو مصوبه خاص در مورد زنان تصویب شد؛ تصویب بیمه 200 هزار نفر از 17 میلیون زن خانه دار کشور و تعلق یک درصد از اعتبارات دستگاه های اجرائی برای امور زنان، که آن هم مبلغ ناچیزی است و پرداخت آن برای دستگاه اجرایی تخصیصی الزامی نیست و محدود به زنان همان دستگاه است که هرسه قید مسئله آفرین است. بنابراین وقتی مجموعه موجود فاقد توانائی کارشناسی لازم باشد، نمی توان در این زمینه موفق بود و انتظار اقدامات قوی داشت.

نمایندگان زن در مجلس باید دغدغه مسائل زنان را داشته باشند/ اساساً فضای سیاسی موجود در مجلس چندان امکان بروز و ظهور طرح مسائل زنان را نمی دهد
عضو سابق شورای اجتماعی کشور افزود: به گمان من اگر تعداد نمایندگان زن در مجلس از این هم بیشتر شود، اما دغدغه، آشنایی و تجربه لازم در این زمینه نداشته باشند، عملاٌ نمی توانند کاری از پیش ببرند. برخی از مردان باتجربه مجلس که چند دوره سابقه نمایندگی دارند، با تجارب، توانائی و تخصصی که دارند، گاهی با اظهارنظر دقیق و منطقی خود به خصوص اگر از جناح اکثریت مجلس باشند، مجلس را تحت تاثیر قرار می دهند که این به توانایی فردی باز می گردد. مطلب دیگر اینکه در برخی موارد بحث های کارشناسی هم جنبه سیاسی پیدا می کند و اگر شما از فراکسیون اقلیت باشید همان کافی است که حتی اگر حق هم بگویید با شما برخورد سیاسی شود. گاهی هرکس فریاد بزند و شلوغ بازی کند، بهتر می تواند حرفش را به کرسی بنشاند، بنابراین طبیعی است کار کردن در این فضا بسیار مشکل است و به هیچ وجه نمی توان با آن لابی های قوی که در مجلس وجود دارد، نقش آفرینی کرد و کارهای قوی در حوزه زنان انجام داد. اساساً فضای سیاسی موجود در مجلس چندان امکان بروز و ظهور طرح مسائل زنان را نمی دهد.

نسبت به حضور زنان در عرصه های مدیریتی و اجرایی یک مقاومت، به ویژه از جانب مردان، وجود دارد/ با اهرم فشار نمی توان حضور زنان را به جامعه تحمیل کرد
الهیان در پاسخ به این سؤال که حضور زنان در لایه های مدیریتی چقدر با مانع روبروست و برای رفع سقف های شیشه ای که مانع ورود زنان در عرصه های مدیرتی است، چه اقداماتی باید انجام داد؟ گفت: ممکن است منظور از سقف های شیشه ای باورها و فرهنگ جامعه باشد. برای مثال، زنی که در یکی از پایین ترین سطوح لایه های مدیریتی فعالیت می کرد، می گفت در جایی که کار می کند حتی نامه ها و جلسات شان را زمانی می گذارند که من نباشم و نتوانم در آن جلسات شرکت کنم. وقتی که من نمی توانم در این جلسات شرکت کنم از آنها عقب می مانم و نمی توانم رشد کنم. اینها به همان باورها و بحث های فرهنگی بر می گردد. نسبت به حضور زنان در عرصه های مدیریتی و اجرائی یک مقاومت، به ویژه از جانب مردان، وجود دارد و این مسئله باعث می شود که برنامه ریزی نیز مردانه باشد. به گونه ای که آنها اصلاً ضرورتی نبینند که زنان در تمام عرصه ها حضور داشته باشند و این باعث می شود زنان به تدریج حذف شوند و در حاشیه قرار گیرند. این مسئله به باورها و فرهنگ جامعه برمی گردد. تا زمانی که این باور عوض نشود با اهرم فشار نمی توان حضور بانوان را به جامعه تحمیل کرد. زنان باید با شایستگی ها و توانمندی های خود، این باور را به جامعه تزریق کنند که استفاده از تدبیر، هوشمندی و علم بالای زنان، در پیشرفت جامعه بسیار مؤثر است. به عبارت دیگر، زنان باید در مرحله اول عالم باشد و در علوم مادی، ظاهری و معرفتی راه اعتدال را در پیش گیرند و در حضور اجتماعی و سیاسی خود از افراط و تفریط پرهیز کنند و روحیه مردستیزی نداشته باشند. مجاهده زنان و اثبات توانمندی های آنها در عمل، هم از لحاظ سطح بینش و دانش و هم از لحاظ سطح مدیریت و تدبیر می تواند راه را باز کند و این فرهنگ را بشکند.

خیلی قائل به سهمیه بندی نیستم، اما به تبعیض مثبت برای زنان اعتقاد دارم
الهیان افزود: خیلی قائل به سهمیه بندی نیستم، اما به تبعیض مثبت برای زنان اعتقاد دارم. در برخی جاها تصمیم گیران باید برای اینکه عقب افتادگی زنان جبران شود، امتیازاتی را برای زنان قائل شوند. این چیزی است که در قانون اساسی هم آمده است؛ در مقدمه قانون اساسی دقیقاً به تبعیض مثبت اشاره شده است. تأکید من بر این است که استیفای حقوق زنان باید بیشتر شده و بستر مناسبی برای حضور زنان در مجلس و کابینه فراهم شود.

در عرصه سیاست کسانی موفق هستند که حمایت احزاب و اشخاص سیاسی را داشته باشند
جلودارزاده نیز در پاسخ به این سؤال که موانع حضور زنان در عرصه حاکمیت چیست؟، اظهار داشت: عرصه سیاست، عرصه رقابت است. متأسفانه عرصه سیاست امتیازی برای قدرتمندان است و جنبه رقابتی کسانی که وارد این عرصه می شوند، به مرور زمان بیشتر می شود. در رقابت هم سابقه رقبا و قدرتمندی آنها مؤثر است و قدرت سیاسی به دنبال خواهد داشت. یعنی در عرصه سیاست کسی که حمایت احزاب و اشخاص سیاسی را داشته باشد و یا صاحب ثروتی باشد، موفق است. اما زنان ما به دلیل یک تاریخ 2500 ساله مردانه و کم تجربه بودن و نداشتن حمایت های لازم از طرف ارکان، در این رقابت بسیار ضعیف هستند و می بینیم وقتی حمایت از زنان در یک دوره ای کم می شود، تعداد نمایندگان زن مجلس نصف می شوند و از 15-16 نفر به 7-8 نفر تقلیل پیدا می کنند، ولی در دوره ای دیگر با افزایش حمایت از زنان تعداد نمایندگان زن در مجلس بیشتر می شود.

در عرصه های سیاسی قدرت رقابت زنان کمتر است؛ زنان باید حمایت شوند
جلودارزاده در ادامه به ضرورت حمایت از زنان اشاره کرد و گفت: با افزایش حمایت ها، زنان در تمام سطوح، در شوراهای شهر و روستا مشارکت می کنند. حضور آنان در عرصه های مختلف ضروری است. برای مثال، زمانی که در یک اداره زنی اخراج می شود، باید از حقوق این زن دفاع شود، زیرا او سرپرست خانواده است و حالا به دلیل اینکه به خواسته های نامشروع مافوق خود تن نداده است می خواهند او را اخراج کنند و تنها یک زن می تواند این موضوع را درک کند. اکنون در عرصه های سیاسی قدرت رقابت زنان کمتر است، زنان باید حمایت شوند، در دوره هایی که حمایت شدند حضور آنها پررنگ تر شده است. ما مصوبات خوبی در مجلس داشتیم و زمانی که در هر کمیسیون یک زن حضور داشت، این به نفع زنان بود،.مثلاً با حضور زنان در کمیسیون ها، قانون حضانت و قوانین دیگری که به نفع زنان و فرزندان آنها بود، تصویب شد.

نگرش و تفکر اشتباه مردان نسبت به زنان؛ مهم ترین مانع برای حضور زنان در عرصه های مدیریتی
شجاعی نیز به چالش های پیش روی زنان جهت حضور در لایه های مدیرتی اشاره کرد و گفت: در جامعه ما اکثر مدیران مرد، زنان را صرفاً در حوزه خانواده تعریف می کنند و معتقدند که زن یک موجود خانوادگی است که حوزه کار و فعالیت او فرزندآوری، تربیت فرزند و اداره محیط خانه و ایجاد آرامش در خانه است و زنان هیچ مسئولیت بیرونی و اجتماعی ندارند. اما ما معتقدیم وظیفه زنان تنها خانه داری نیست. نکته دیگر این است که آنها در تعریف زنان دچار یک اشتباه هستند، یعنی تا صحبت از یک زن به میان می آید، بلافاصله تصویر یک زن باردار، را مجسم می کنند که به زودی بچه دار می شود و باید بچه را بزرگ کند، در حالی که ما گروه های مختلفی از بانوان را داریم که یا اصلاً ازدواج نکرده اند و یا ازدواج کرده اند و دوره فرزندداری شان به پایان رسیده است و یا دارای تسهیلات و امکاناتی هستند که می توانند هر دو مسئولیت را با هم انجام دهند. بنابراین نگرش و تفکر اشتباه مردان نسبت به زنان، که متأسفانه در سطوح مختلف هم جاری است، مهم ترین مانع برای حضور زنان در عرصه های مدیریتی است.

گاه خود زنان حاضر نیستند وارد عرصه های قدرت شوند
مسئول مرکز امور مشارکت زنان در دوران اصلاحات افزود: مانع دیگری که می توان به عنوان یک عامل درونی و فردی از آن نام برد، خود زنان هستند. زنان با این موانع و مشکلات اجتماعی مواجه هستند و گاه به دلیل اینکه جدی گرفته نمی شوند و به رسمیت شناخته نمی شوند، خودشان هم حاضر نیستند به این عرصه ها و صحنه ها راه یابند، برای مثال در دوره اصلاحات پیشنهاد وزارت به بعضی از زنان داده شد، اما آنها خودشان قبول نکردند. یعنی چنین نیست که زنان تشنه قدرت باشند، بلکه آنها ابتدا شرایط، توانائی ها و امکانات خود را می سنجند.

لازم است جامعه برای رسیدن به رشد و توسعه از تمام سرمایه های انسانی خود بهره گیرد
شجاعی در ادامه خاطرنشان کرد: باید در نظر داشته باشیم که در صورت بهره مندی از نیروی انسانی، توسعه در جامعه محقق خواهد شد. نیروی انسانی جامعه نیز اعم از زن و مرد است. بنابراین سیستم نیازمند به توان، فکر و اندیشه زنان است و اگر قرار باشد جامعه ای به اهداف رشد و توسعه خود دست یابد، لازم است از تمام سرمایه های انسانی خود بهره گیرد. اما باید برای زنان که بخشی از این سرمایه انسانی هستند، تمهیدات خاصی در نظر گرفته شود تا به مسئولیت های خانوادگی، مادری و همسری آنها خدشه ای وارد نگردد. در اینجا باز با همان نگرش جنسیتی مواجه می شویم که به معنای در نظر گرفتن تفاوت های دو جنس است.

تبعیض های اجتماعی باید از بین برود و زمینه رشد و کمال زنان در جامعه فراهم شود
مشاور امور زنان در دوره اصلاحات افزود: گاه برای اینکه از زنی تعریف کنند می گویند «فلانی مثل یک مرد کار می کند»؛ من با این جمله کاملاً مخالفم. زیرا این تعریف در واقع، ویژگی ها و خصوصیات زنانه را نادیده می گیرد و با محور دانستن مردان، به نوعی زنان را تحقیر می کند. گویی تمام تلاش زن ها برای این است که مثل یک مرد شوند. در صورتیکه اصلاً اینگونه نیست در واقع تمام تلاش زن ها این است که یک زن کامل شوند، همانطور که تلاش هر مردی برای این است که مرد کاملی شود. مقایسه کردن زنان و مردان با یکدیگر، کاملاً اشتباه است. همانطور که اگر به مردی بگویند مثل یک زن کار می کند به او بر می خورد، این تعاریف هم به زنان بر می خورد. تفاوت ما با فمینیست ها در همین است؛ ما نمی خواهیم مانند فمنیست ها تلاش کنیم تا زنان را به رتبه مردان ارتقا دهیم، بلکه می خواهیم تبعیض را در جامعه از بین ببریم و زمینه رشد و کمال زنان را فراهم کنیم تا زنان به رتبه و درجه یک زن کامل برسند. طراز ما نیز حضرت فاطمه زهرا(س) است، ما می خواهیم که زنان در حوزه اجتماعی مانند حضرت زهرا تلاش کنند و مانند ایشان دارای رأی، شجاعت، شهامت، حکمت، تدبیر نیز فن گویندگی و ایستادن در مقابل حاکم ظالم زمان باشند. در حوزه خانوادگی و همسرداری نیز حضرت زهرا(س) الگوی ماست. ما می خواهیم زنان مانند حضرت زهرا(س) در آنِ واحد بتوانند چند کار را با هم انجام دهند و به درجه رشد و کمال دست یابند.

هر چه امور در کشور به سمت تفکیک جنسیتی برود، حضور زنان در عرصه های مدیریتی کشور نیز تقویت خواهد شد
طبیب زاده نیز در پاسخ به این سؤال که چقدر مانع بر سر راه زنان برای رسیدن به مدیریت وجود دارد، گفت: برای زنان به ویژه در حوزه هایی که مربوط به مسائل خاص آنان است، باید فرصت حضور در رده مدیریت های اجرایی فراهم شود. هر چه امور در کشور به سمت تفکیک جنسیتی برود، حضور زنان در عرصه های مدیریتی کشور نیز تقویت خواهد شد. در حوزه های مسائل مشترک نیز اگر زنان قوی ظاهر شوند، از آنان در پست های مدیریتی استفاده می شود و به نظر من جامعه ما محدودیتی برای زنان توانمند ایجاد نکرده است، اما چون حوزه های اختصاصی زنان تفکیک نشده، طبیعی است بطور معمول بالاترین پستی که در اختیار زنان قرار می گیرد، مدیریت یک دبیرستان، فدراسیون های ورزشی، ریاست بیمارستان تخصصی زنان و دانشگاه تک جنسیتی است. به نظر من تا فرصت تجربه و اقدام برای افراد اعم از مرد و زن به وجود نیاید فرد صاحب تجربه نشده و رشد نمی کند. بنابراین به زنان هم مانند مردان باید فرصت تجربه مدیریتی داد. زنان با کسب تجربه می توانند با بینش بسیار دقیق و عمیق در حوزه مشکلات موجود در کل کشور و مشکلات حوزه زنان اظهار نظر و به خصوص در بخش های مربوط به نیازمندی های خود با توانایی مدیریت کنند.

ارتباط روحی و معنوی مادر با فرزندان بیشتر از حضور ظاهری و فیزیکی آنها مهم است
الهیان در پاسخ به این سؤال که چه تعارضاتی میان نقش های حساس مدیریتی و انجام کارهای خانگی وجود دارد، بیان داشت: رهبر معظم انقلاب بارها بر این موضوع تأکید کرده اند که زنی می تواند در جامعه موفق باشد که پشتوانه او یک خانواده موفق باشد. اگر زن نتواند خانواده خود را به خوبی مدیریت کند و نتواند از عهده تربیت فرزندان برآید و یک خانواده از هم گسیخته داشته باشد، آن زن در سطح جامعه هم موفق نخواهد بود. حتی اگر ظاهراً در حوزه های مدیریتی یا اجرائی موفق باشد، موفقیت او توفیقی در جهت کمال انسانی آن زن به حساب نمی آید، زیرا با زیر پا گذاشتن حقوق دیگران نمی توان به مسیر کمال انسانی تقرب جست. زنان باید به این مسئله توجه داشته باشند که حضورشان در عرصه های اجتماعی باعث تضییع حقوق فرزندان و همسر آنها نشود و با رضایت خاطر آنها همراه باشد، تا آنها بتوانند حضوری موفق در جامعه داشته باشند. حضور زنان اگر با رضایت همسر و فرزندان آنها همراه باشد، موفقیت شان چندین برابر خواهد شد، زیرا این همراهی برای حضور اجتماعی و سیاسی زنان کمک بسیار بزرگی است.

نماينده اسبق مجلس شوراي اسلامي در پاسخ به این سؤال که همراه کردن خانواده با فعالیت های اجتماعی و مدیریتی زنان چقدر دشوار است، به تجربه خودش که هم در لایه های مدیریتی و هم در خانواده دارای نقش هایی بود اشاره کرد و گفت: سطوح حضور اجتماعی و مدیریتی زنان با یکدیگر متفاوت است. برای مثال، من در مجلس حضور داشتم. کار در مجلس بسیار پر مسئولیت و پر مشغله است. موکلین از یک نماینده مجلس انتظارات متعددی دارند. کار قانون گذاری و تصمیم گیری، کار بسیار سنگینی است؛ به ویژه اگر زن بخواهد در کنار خانواده و فرزندان و همسر خود نیز حضور داشته باشد. ضمن اینکه من طبابت و کارهای حزبی و سیاسی را نیز در خارج از مجلس دنبال می کردم. انجام تمام این کارها با هم بسیار سنگین بود، اما از آنجا که خانواده ام با من همراهی کردند، انجام این کارها برای من راحت بود و از آنجا که من به این کار بسیار علاقه داشتم، توانستم با محرومیت هایی که انجام این کار برای من به همراه داشت، به خوبی کنار بیایم.

الهیان در پایان افزود: در مواقعی که کار ما زیاد بود، خب طبیعتاً محرومیت هایی برای من و خانواده ام به وجود می آمد. به عنوان مثال فرزندانم از دیدن من و حضورم در کنار خود محروم می شدند، اما این امور قابل جبران هستند و من در روزهای تعطیلی و زمانی که کار کمتری داشتم، سعی می کردم این امور را جبران کنم. شاید حضور من به لحاظ کمی کافی نبود، اما به لحاظ کیفی تمام تلاش خود را می کردم تا به این کیفیت لطمه نخورد و شرایط را به گونه ای برای فرزندان خود فراهم می کردم که کمبودهای آنها را جبران کنم. این مسئله به دقت و تدبیر بانوان نیاز دارد. به هر روی زنی که در عرصه اجتماعی فعال است، بهتر می تواند نیازهای فرزندان خود را درک کند تا زنی که از اجتماع دور است. زنان باید اهل مطالعه باشند، بسیاری از مسائل مربوط به تربیت فرزندان به علم، بینش و معرفت نیاز دارد، به ویژه ابعاد معرفتی و معنوی به تربیت فرزندان بسیار کمک می کند. ارتباط روحی و معنوی مادر با فرزندان، مهم تر از حضور ظاهری و فیزیکی مادر است.

حضور در عرصه های حاکمیت و مدیریت با انجام کارهای خانه مغایرت ندارد
جلودارزاده نیز در پاسخ به این سؤال که زنی که در عرصه های حاکمیت حضور دارد چگونه می تواند به انجام نقش های خانگی خود بپردازد، بیان کرد: این مسئله به باورها، اعتقادات و روحیات هر زنی بستگی دارد. زنان باید بتوانند با خانواده خود به عنوان یک امانت خوب برخورد کنند و با فرزندان و همسرانشان برخورد رحمانی و الهی داشته باشند. حضور در عرصه های حاکمیت و مدیریت و انجام کارهای خانه با یکدیگر قابل جمع بوده و در رده های مختلف سنی انعطاف پذیر است. زمانی که زنی می بیند فرزندش به حضور دائمی او احتیاج دارد، باید در کنار او حضور داشته باشد. مرخصی های زایمان برای زنان شاغل طولانی شده است و زنان می توانند به فرزند خود رسیدگی کنند، یا نگهداری فرزند در کنار محل کار یا کار نیمه وقت زنان، از جمله مسائلی است که امروزه برای زنان شاغل مطرح است. اما تمام زنان ما مادر نیستند؛ به دلیل اینکه هزینه ها زیاد شده و سن ازدواج بالا رفته، برخی زنان نتوانسته اند ازدواج کنند، اما این دلیل نمی شود که در محیط کار نیز نتوانند رشد کنند و به جایگاه مناسبی برسند. یا زنی که فرزندانش ازدواج کرده و اکنون تجربه کافی به دست آورده، چرا نتواند فعالیت کند؟ خانواده دیگر یک واحد تمام عمری نیست و علیرغم تأکیداتی که در خصوص فرزندآوری می شود، خانواده ها اکنون نمی توانند بیشتر از 2 فرزند، داشته باشند. علاوه بر آن، اکنون بسیاری از زنان برای تأمین مخارج خانواده خود مجبورند کار کنند.

من اعتقاد دارم به مدیران زن فشار وارد می شود و این زنان شرایط عادی و معمولی ندارند
شجاعی نیز در پاسخ به این سؤال که چه چالش ها و تعارضاتی میان نقش های حساس مدیریتی و نقش های خانگی وجود دارد، گفت: زمانی که ما کار مدیریتی را آغاز کردیم وارد دوره سختی شدیم که به اصطلاح خط شکن بود، یعنی ما از یک طرف می خواستیم مادران نمونه و همسران خوبی باشیم و از طرف دیگر می خواستیم تفکرات غلطی که در مدیریت زن وجود دارد را اصلاح کنیم. بنابراین لازم بود در محیط های اجتماعی- سیاسی و کاری، به بهترین وجه ممکن فعالیت کنیم و حتی بیش از اندازه و مسئولیت و ظرفیت خودمان کار کنیم. در واقع می خواستیم در دو جبهه حداکثری عمل کنیم و این برای ما بسیار مشکل و سخت بود و خستگی جسمی، روحی و فشارهای بسیاری برای ما به همراه داشت، برای اینکه ما می خواستیم یک حقیقتی را در جامعه جا بیندازیم و ذهن ها و نگرش ها را تغییر دهیم و آن را اصلاح کنیم. اما همسر و فرزندان و مادرم در این زمینه بسیار به من کمک کردند و شرایط انقلاب و روحیات آن زمان هم چنین حضوری را ایجاب می کرد. اگر قرار باشد این راه ادامه پیدا کند باید تمهیدات و تدبیرهایی برای آن اندیشیده شود که این فشارها وارد نشود. من اعتقاد دارم به مدیران زن فشار وارد می شود و این زنان شرایط عادی و معمولی ندارند. بنابراین باید تمهیدات و تدبیرهایی برای کاهش این فشارها اندیشیده شود و امر مدیریت زنان در جامعه نهادینه شود.


٢٠:٥٧ - 1392/03/20    /    شماره : ٧٦٧    /    تعداد نمایش : ٤٥٢٣


نظرات بینندگان
این خبر فاقد نظر می باشد
نظر شما
نام :
ایمیل : 
*نظرات :
متن تصویر:
 

خروج




عنوان

طراحی و اجرا: توسعه اطلاعات سحرگاه (متين تايم)زمستان1390      Powered by: MatinTime (Development of Information) 2012