گفتگو از ريكا حسامي
اشاره : تغيير معاون جديد امور زنان و خانواده رياست جمهوري مي تواند سبب تغيير در سبك و روش و اولويتهاي جديدي در معاونت امور زنان و خانواده شود كه در حال حاضر تنها متولي اجرايي و پيگيري مطالبات زنان و امور خانواده در كشور است ، اما بايدها و نبايدهاي اين معاونت در دولت دوازدهم چيست و براي بهبود وضعيت زنان چه تمهيداتي بايد مورد توجه باشد ؟!
اينها سوالاتي است كه ذهن صاحبنظران امور زنان كشور را به خود معطوف داشته و هر يك اولويتي را به عنوان موضوع مهمتر برميشمارند . دكتر زهره الهيان، نماينده دوره هشتم مجلس شوراي اسلامي و قائم مقام گروه آينده نگري فرهنگستان علوم پزشكي در گفتگو با رسالت چالشهاي پيش روي معاونت امور زنان و خانواده را مطرح كرده و در مورد اولويتهايي كه بايد مدنظر قرار گيرد توضيح ميدهد.
وي توجه به آسيبهاي اجتماعي و معضلات فرهنگي و اجتماعي را از اولويتها ذكر كرده و خاطرنشان ميسازد كه چنانچه برنامهريزي جامعي در اين حوزه صورت بگيرد، به استحكام بنيان خانواده منجر خواهد شد.
دكتر الهيان كه متخصص داخلي است ، سلامت زنان را از اولويتهاي ديگر معاونت امور زنان و خانواده دانسته و تصريح كرد كه معاونت زنان بايد از حاشيه پردازيها پرهيز كند و به اولويتهاي كشور بپردازد.
وي خواستار حل مشكلاتي از جمله اعتياد زنان و زنان خياباني شد و از سه برابر شدن آمار اعتياد زنان به مواد مخدر و مواد دخاني ابراز نگراني كرد.
قائم مقام گروه آيندهنگري فرهنگستان علوم پزشكي ، نظر وزرا ، اعضاء كابينه و مديران كلان كشور را به اين نكته جلب نمود كه در تصميمگيريهاي كلان كشور ، نيم نگاهي به خانواده داشته باشند تا برنامهريزيها بر اساس استحكام بنيان خانواده باشد و تاكيد كرد كه در صورت چنين نگرشي پيشبرد اهداف كلان ، در حوزه زنان و خانواده اتفاق خواهد افتاد !
وي عدم معرفي وزير زن در كابينه دوازدهم را به فراموشي سپردن شعارهاي انتخاباتي پس از پيروزي دانست و اظهار داشت : اين معامله اي است كه با جامعه زنان معمولا مي شود يعني در ايام انتخابات و با هدف جلب راي جامعه زنان شعارهايي مطرح ، ولي بعد از انتخابات توجهي به آن شعارها نميشود!
اين گفتگو فرارويتان قرار دارد .
به نظر شما معاونت امور زنان و خانواده رياست جمهوري در دوره جديد بايد چه موضوعاتي را در دستور كار قرار بدهد؟
با تغييري كه در معاونت امور زنان و خانواده رياست جمهوري ايجاد شد اين معاونت ، ميبايست پايههاي درستي براي چهار سال آينده در جهت رسيدگي به امور و چالشهاي حوزه زنان طراحي كند و اولويتهاي حوزه زنان و خانواده با تحليل عميق اجتماعي - فرهنگي از شرايط فعلي جامعه زنان و ضرورتهايي كه در اين حوزه وجود دارد استخراج شود.
مي بايست ، همه توان و وقت و انرژي اين معاونت به عنوان يك ساختار بالادستي در نظام به اولويتهاي حوزه زنان و خانواده اختصاص پيدا كند.
اين اولويتها به نظر شما چيست ؟
تعيين اولويتها نياز به تحليل عميق و اجتماعي -
فرهنگي با توجه به شرايط روز دارد ولي به طور اجمالي مي توانيم چند اولويت را در حوزه زنان مطرح كنيم. يكي از اولويتهايي كه از منظر جامعه زنان به نظر مي رسد كه بايد در راس فعاليتهاي معاونت امور زنان و خانواده قرار بگيرد، وضعيت اجتماعي و فرهنگي زنان و آسيبهاي اجتماعي است كه گريبانگير جامعه زنان است و بايد برنامهريزي جامعي براي هر چه كمتر كردن آسيبهاي اجتماعي صورت بگيرد .
البته گستره آن بسيار وسيع است و حتما شامل فضاهاي مجازي و شبكههاي اجتماعي هم مي شود. مي بايست برنامهريزي جامعي در اين حوزه صورت بگيرد كه البته ارتباط مستقيمي هم با تحكيم بنيان خانواده و تشكيل خانواده دارد.
هر جا كه با آسيبهاي اجتماعي مواجه مي شويم
مي بينيم كه تاثيرات منفي خود را بر خانوادهها گذاشته است و از اين جهت بسيار با اهميت جلوه مي كند. از طرفي اولويت ديگر ، مسائل معيشتي زنان است كه بايد مد نظر باشد. موضوعاتي مثل : بيمه زنان خانهدار ،
حمايت از زنان سرپرست خانوار ، زنان بد سرپرست و اشتغال زنان بويژه زنان سرپرست خانواري كه بار اقتصادي خانواده را بر دوش دارند و نيز امنيت شغلي زنان بايد مورد توجه قرار گيرد و محيط مناسب براي كسب و كار بانوان فعال اقتصادي آنگونه كه در شأن و جايگاه زنان مسلمان ايراني باشد ، فراهم گردد. امنيت زنان از اولويتهاي ديگري است كه بايد به آن در عرصههاي اجتماعي خانواده و محيط كار پرداخته بشود و خانم ها به نوعي احساس امنيت و آرامش داشته باشند تا بتوانند خدمات خود را به جامعه و خانواده در حد مطلوب ارائه كنند.
از اولويتهايي كه در مورد مسائل زنان مي تواند مطرح باشد سلامت زنان است. سلامت طبق تعريف سازمان بهداشت جهاني به سلامت جسم ، روان و روحي يا معنوي تعبير مي شود كه در تمام اين ابعاد بايد براي جامعه بانوان برنامهريزي وجود داشته باشد اگر خانمها و دختران كشور سالم باشند و از نشاط لازم برخوردار باشند ، مي توانيم خانوادههاي سالم و با نشاط داشته باشيم . اگر خانوادهها سالم باشند جامعه سالم خواهيم داشت لذا اهميت ويژه به سلامت زنان بايد در دستور كار معاونت امور زنان و خانواده رياست جمهوري قرار بگيرد.
به نظر شما در حال حاضر مهمترين مشكل زنان در كشور ما چيست؟
اولويتهايي كه خدمتتان عرض كردم برگرفته از چالشها و مشكلات اساسي جامعه زنان است كه بايد به آنها پرداخت بشود به اين معنا كه هر جا ما چالش جدي داريم ، آن چالش بايد به عنوان اولويت اول در برنامهريزي قرار گيرد . به همين دليل سرفصلهايي كه در سوال قبل خدمتتان عرض كردم ، همان چالشهاي اصلي جامعه زنان است.
به نظر شما كدام مشكل زنان در جامعه ما بايد مورد پيگيري فوري معاونت امور زنان قرار بگيرد و خانم ابتكار بايد روي آن متمركز بشود؟
به نظر مي آيد موضوعاتي مانند افزايش آمار طلاق از موضوعاتي است كه آسيبهاي جدياي را از ناحيه آن مشاهده مي كنيم. متاسفانه تبعات افزايش آمار طلاق در كشور به كل جامعه سرايت ميكندو ما با كودكان طلاق و زنان مطلقهاي كه بسيار آسيبپذير هستند ، مواجه مي شويم. نهايتا افزايش آمار طلاق وضعيت نابساماني را براي جامعه ما ايجاد مي كند. البته اين امر، ارتباط مستقيمي با آسيبهاي اجتماعي دارد كه مي بايست از اولويتهاي برنامه دولت در حوزه زنان و خانواده باشد. امروز با آسيبهايي كه سلامت جسم و روح و روان خانمها را هدف قرار داده ، روبهرو هستيم. هرچه جديتر بايدبا آن مقابله شود. موضوعاتي مثل زنان خياباني و اعتياد زنان از آن جمله است. متاسفانه در طول سالهاي گذشته آمار اعتياد زنان در مصرف مواد مخدر و مواد دخاني به سه برابر افزايش يافته.اين آمار نگران كننده است و مي تواند آسيبهاي جدياي را متوجه سلامت زنان كند. از اين بابت ريشهيابي اين آسيبها و مشكلات مي بايست به عنوان يك فوريت در دستور كار معاونت امور زنان و خانواده قرار گيرد و راههاي مقابله با آن بررسي و احصا شود. اگر نيازمند طرح يا لايحهاي است يا خلأ قانوني وجود دارد معاونت امور زنان و خانواده مي بايست اقدامات لازم را انجام بدهد.
به نظر شما معاونت امور زنان و خانواده در دولت دوازدهم بايد از چه كارهايي پرهيز كند؟
قاعدتا بر اساس رسالت معاونت امور زنان و خانواده هدف خدمت رساني به جامعه زنان است ، لذا ميبايست از حاشيهسازي و ديدگاههاي افراطي در اين خصوص پرهيز بشود! متاسفانه بعضا مشاهده ميشود كه با مقوله مسائل زنان و جامعه زنان به صورت شعاري برخورد مي شود و بيشتر اهداف سياسي مد نظر است و شعارها براي بهرهبرداري سياسي مطرح مي شود. اين كار به هيچ وجه جواب نميدهد و معضلات جامعه زنان را پيچيدهتر ميكند .
پرهيز از حاشيهسازي و نپرداختن به مسائل حاشيهاي مي تواند كمك كننده باشد تا توجه معاونت امور زنان و خانواده به اولويتهاي مهم حوزه زنان جلب شود.بعضا در عملكرد دولت يا مجلس مشاهده مي كنيم كه متاسفانه به برخي از مسائلي كه به هيچ وجه اولويت جامعه زنان نيستند ، پرداخته مي شود و به صورت حاشيهاي بزرگ و روي آن مانور رسانهاي داده
مي شود و نوعي جريانسازي صورت مي گيرد كه بيشتر به نظر مي آيد نشأت گرفته از تفكر فمنيستي است تا مطالبات واقعي جامعه زنان! اينها مي تواند روند خدمترساني به جامعه زنان را آسيب بزند و ما را در اين حوزه دچار عقبگرد كند ، به نظر مي رسد كه بايد از آن پرهيز بشود.
چرا در دولت دوازدهم عليرغم شعارهايي كه داده شده است وزير خانمي معرفي نشد آيا فرد شايستهاي كه مناسب احراز اين منصب باشد ، در بين خانمها وجود نداشت؟!
قطعا بعد از گذشت سي وچند سال از انقلاب اسلامي امروزه ما با خانمهاي توانمندي مواجه هستيم كه هم به لحاظ دانش و هم بينش در سطوح بسيار بالايي قرار دارند و هم به لحاظ توان مديريتي تجربيات ارزشمندي را با خود به همراه دارند. به نظر مي رسد، بايد از حضور اين خانمها و خدمات آنها در سطح دولت و كلان مديريتي بر اساس اصل شايسته سالاري استفاده مي شد، ولي متاسفانه در ايام انتخابات مواجه بوديم كه برخي از شعارها با هدف راي آوري مطرح شد اما بعد از راي آوري شعارها به فراموشي سپرده شد. اين معامله اي است كه با جامعه زنان معمولا مي شود ، يعني در ايام انتخابات و با هدف جلب راي جامعه زنان شعارهايي مطرح مي شود ولي بعد از اين انتخابات توجهي به آن شعارها نمي شود ، عدم بكارگيري خانم ها در سطح كابينه در پايگاه وزارت يكي از آنها بود.
سخن آخر ... اگر مطلبي مد نظر داريد ، بفرماييد .
به نظر من ، رويكرد به مسائل جامعه زنان مي بايست رويكردي آيندهنگرانه باشد و برنامه ريزي روزمره ، شعاري يا برنامهريزي براي چهار سال شايد جواب ندهد. متاسفانه آنچه كه ما در همه حوزههاي برنامهريزي و سياستگذاري با آن مواجهيم اين است كه ما نگاه
كلان نگر و آينده نگر نسبت به مسائل نداريم و دچار نوعي روزمرگي در برنامهريزيهاي خود هستيم. مسئولين بايد به اين امر توجه داشته باشند بويژه در حوزه زنان و خانواده كه با يك نگاه آينده نگر و با يك تحليل واقعي از وضعيت جامعه زنان به مسائل نگاه كنند. تحليل عميق اجتماعي - فرهنگي در اين زمينه بايد پيوست همه تصميم هايي باشد كه در حوزه زنان گرفته مي شود، بويژه توجه به فرمايش مقام معظم رهبري در خصوص اين مقوله كه خانواده بايد اولويت درجه يك كشور باشد، مي تواند راهگشايي براي مسئولين در جهت برنامهريزيها و سياستگذاريهايشان در ساير حوزهها باشد به اين معنا كه همه وزرا، اعضاي كابينه ، مديران كلان به اين امر توجه داشته باشند كه در هر تصميم كلاني كه براي پيشبرد كشور و اهداف انقلاب ميگيرند ، حتما بايد نيمنگاهي به مقوله خانواده داشته باشند زيرا كه آن تصميم و سياست
مي تواند تاثيرات مثبت و منفي در مقوله خانواده و تحكيم بنيان خانواده داشته باشد . اگر تصميمگيريها به اين سمت برود ما حتما با پيشبرد اهداف كلان در حوزه زنان و خانواده مواجه خواهيم شد.
متشكرم.